Ze świata nauki

W 2018 roku astronomowie ogłosili, że dostrzegli planetę dokładnie tam, gdzie zaplanowali ją autorzy serialu „Star Trek”. I to nie byle jaka planeta, ale rodzinna planeta Spocka, jednego z głównym bohaterów serialu. Niestety, dzięki sprawniejszym niż wówczas technologiom okazało się, że to, co uznano za planetę, to tylko anomalia samej gwiazdy 40 Eridani A.

Astronomowie odkryli kolejną egzoplanetę znajdującą się w strefie zamieszkalnej. Co ciekawe, planeta krąży wokół podwójnego układu gwiezdnego. Znalezisko było możliwe dzięki programowi Planet Hunters TESS, w którym niezawodowi naukowcy-obywatele przeszukują dane z teleskopu i informują badaczy o ciekawych znaleziskach.

Astronomowie z Europejskiej Agencji Kosmicznej, opierając się na badaniach prowadzonych dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Jamesa Webba, dowiedli, że skaliste planety podobne do naszej mogą powstawać w znacznie bardziej ekstremalnym środowisku, niż zakładano, charakteryzującym się wysokim promieniowaniem ultrafioletowym, które istotnie skraca czas istnienia dysku gwiezdnego.

Wszyscy doskonale wiemy, że woda jest niezbędna do życia, przynajmniej takiego, jakie znamy. Naukowcy od dekad głowią się, czy w podobny sposób jak na Ziemi mogła przyczynić się do powstania życia na innych planetach. Innym ważnym pytaniem jest, skąd wzięła się na naszej planecie. 

Astronomowie odkryli egzoplanetę wielkości Jowisza, która nie powinna istnieć. Przetrwała bowiem śmierć swojej gwiazdy macierzystej, która w nagłym i potężnym rozbłysku powinna całkowicie unicestwić planetę.

Badania prowadzone na University of Florida pokazały, że około jedna trzecia egzoplanet krążących wokół niewielkich czerwonych karłów i znajdujących się w odpowiedniej (tak zwanej zamieszkiwalnej) odległości od swojej gwiazdy mogą mieć warunki odpowiednie do zamieszkania. Takich gwiazd na Drodze Mlecznej są setki milionów!

Naukowcy znaleźli dowody na istnienie nowego typu planet, które nazwali „wodnym światem” – woda stanowi tam bowiem znaczną część planety. Takie światy odkryte zostały w układzie planetarnym oddalonym o 218 lat świetlnych i są niepodobne do jakichkolwiek planet w naszym Układzie Słonecznym.

Około 855 lat świetlnych od Ziemi znajduje się egzoplaneta należąca do klasy planet znanych jako gorące jowisze i jest bardzo dziwna. 

Misja Keplera nieprzerwanie przez cztery lata obserwowała ponad 100 tys. gwiazd (ponad 200 tys. gwiazd w trakcie całej misji), szukając sygnałów planet krążących wokół swoich gwiazd macierzystych. Kepler i Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) wygenerowały ponad 100 tys. obiektów do zbadania. Do listy 4569 znanych nam obecnie egzoplanet naukowcy dodali teraz aż 301 nowo potwierdzonych obiektów tego typu.

Należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskop VLT wykonał pierwsze w historii zdjęcie młodej, podobnej do Słońca gwiazdy, wokół której krążą dwie duże egzoplanety. Układ znajduje się zaledwie 300 lat świetlnych od Ziemi.

Królewska Szwedzka Akademia Nauk zdecydowała o przyznaniu Nagrody Nobla z fizyki w 2019 roku za wkład w nasze rozumienie zmieniającego się Wszechświata i miejsca Ziemi w Kosmosie. W połowie dla Jamesa Peeblesa z Prinston University za teoretyczne odkrycia w kosmologii fizycznej, a druga połowa wspólnie dla Michela Mayora i Didera Queloza z Uniwersytetu Genewskiego za odkrycie egzoplanety orbitującej wokół gwiazdy tego samego typu co Słońce.

W latach 60-tych scenarzyści serialu "Star Trek" wymyślili, że umieszczą planetę Wolkan, zamieszkałą przez inteligentną cywilizację, na orbicie realnie istniejącej gwiazdy 40 Eridani A. Teraz astronomowie dopisali nowy rozdział do scenariusza - dzięki pracującej od kilku lat sondzie odkryli, że na orbicie 40 Eridani A rzeczywiście krąży skalista planeta, która znajduje się w strefie potencjalnie dostępnej dla życia.

Latem 2017 roku naukowcy ogłosili, że odkryli pierwszy księżyc planety spoza naszego Układu Słonecznego. Ma to być duży obiekt, wielkością odpowiadający rozmiarowi Neptuna, orbitujący wokół jeszcze większej gazowej planety. Nowe badania nad ewolucją tego obiektu przynoszą jednak poważne wątpliwości co do wcześniejszych teorii.

Zespół kosmicznego teleskopu Keplera NASA ogłosił właśnie katalog kandydatów na planety, który zawiera 219 obiektów, które mogą być planetami, spośród których 10 ma wielkość zbliżoną do Ziemi i orbituje wokół swojej gwiazdy w odpowiedniej odległości, by panowały tam warunki odpowiednie do życia, czyli takie, w których woda może pozostać w stanie ciekłym na skalistej planecie.

Niezwykła obserwacja planety określanej jako „Ciepły Neptun” przynieść może przełom w rozważaniach, jak powstawały i rozwijały się planety w odległych galaktykach. Jej atmosfera uboga w ciężkie pierwiastki jest czymś zupełnie przeciwnym, niż zjawiska znane nam z naszego Układu Słonecznego.

NASA ogłosiła odkrycie systemu planetarnego składającego się z siedmiu skalistych ziemiopodobnych planet, z czego prawdopodobnie trzy znajdują się w tzw. ekostrefie (zwanej też złota strefą), czyli w takiej odległości od macierzystej gwiazdy, że prawdopodobnie istnieje tam woda w stanie ciekłym, a co za tym idzie, są korzystne warunki do pojawienia się życia.

Słynny brytyjski astrofizyk i kosmolog uważa, że nasze dni są policzone – chyba że ludzkość znajdzie nową planetę do życia.

Astronomowie dzięki teleskopowi Hubble’a potwierdzili istnienie planety krążącej wokół dwóch gwiazd w systemie OGLE-2007-BLG-349, który znajduje się 8000 lat świetlnych od Ziemi w kierunku centrum naszej galaktyki. 

24 sierpnia 2016 roku Europejskie Obserwatorium Południowe (European Southern Observatory, ESO) ogłosiło odkrycie planety ziemiopodobnej krążącej w ekosferze gwiazdy Proxima Centauri. Niezwykłości tej wiadomości dodaje fakt, że Proxima Centauri to nasza sąsiadka – jest najbliższą nam gwiazdą poza Słońcem.

Istnienie planet pozasłonecznych można było potwierdzić już w 1917 roku. Naukowcy z Carnegie Observatories (Pasadena, USA) we własnych archiwach odkryli szklaną płytkę fotograficzną z zapisem widma gwiazdy van Maanena z 1917 roku, a na niej dowody istnienia szczątków planety krążącej wokół nowej gwiazdy.