Nauki humanistyczne

Patrycja Machałek | fot. fot. Paulina Bajorowicz

W świecie sztuki na początku XX wieku pojawiło się wiele ciekawych zwrotów akcji. Źródłem przeżycia artystycznego stało się m.in. doświadczenie oparte na zaangażowaniu wszystkich zmysłów, nie tylko wzroku. Twórczość artystyczna coraz śmielej przekraczała tradycyjną, muzealną barierę „proszę nie dotykać”, zapraszając odbiorców do doświadczeń haptycznych, smakowych czy zapachowych. Ta zmiana w języku sztuki stawia przed nami nowe wyzwania interpretacyjne, jednocześnie otwierając drzwi do głębszego, bardziej immersyjnego przeżycia. Jak zatem odczytywać dzieła, które komunikują się z nami poprzez trwające tylko chwilę bodźce? Okazuje się, że kluczem są wspólne kody kulturowe i pokoleniowe, które pozwalają budować narrację opartą na wspomnieniach. Opowiada o nich dr Agata Cowan-Stronciwilk z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, której badania zainspirowały artystkę Patrycję Machałek, autorkę projektu „Niesmaczne”.
W świecie sztuki na początku XX wieku pojawiło się wiele ciekawych zwrotów akcji. Źródłem przeżycia artystycznego stało się m.in. doświadczenie oparte na zaangażowaniu wszystkich zmysłów, nie tylko wzroku. Twórczość artystyczna coraz śmielej przekraczała tradycyjną, muzealną barierę „proszę nie dotykać”, zapraszając odbiorców do doświadczeń haptycznych, smakowych czy zapachowych. Ta zmiana w języku sztuki stawia przed nami nowe wyzwania interpretacyjne, jednocześnie otwierając drzwi do głębszego, bardziej immersyjnego przeżycia. Jak zatem odczytywać dzieła, które komunikują się z nami poprzez trwające tylko chwilę bodźce? Okazuje się, że kluczem są wspólne kody kulturowe i pokoleniowe, które pozwalają budować narrację opartą na wspomnieniach. Opowiada o nich dr Agata Cowan-Stronciwilk z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, której badania zainspirowały artystkę Patrycję Machałek, autorkę projektu „Niesmaczne”.

Dr hab. Beata Stuchlik-Surowiak, prof. UŚ | fot. archiwum prywatne

Beata Stuchlik-Surowiak: Szkice o zbrodni w kulturze staropolskiej (XV–XVII wiek). Między faktem, historią a literaturą, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2025..
Mord w średniowiecznym Krakowie, staropolskie zbójniczki grasujące na leśnych traktach, okrutnik, któremu nawet kat nie dał rady czy krwawy burmistrz spod Wawelu – to tylko niektóre historie zebrane przez dr hab. Beatę Stuchlik-Surowiak, prof. UŚ z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego. Jej nowa książka pt. Szkice o zbrodni w kulturze staropolskiej (XV–XVII wiek). Między faktem, historią a literaturą właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.
Mord w średniowiecznym Krakowie, staropolskie zbójniczki grasujące na leśnych traktach, okrutnik, któremu nawet kat nie dał rady czy krwawy burmistrz spod Wawelu – to tylko niektóre historie zebrane przez dr hab. Beatę Stuchlik-Surowiak, prof. UŚ z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego. Jej nowa książka pt. Szkice o zbrodni w kulturze staropolskiej (XV–XVII wiek). Między faktem, historią a literaturą właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.

Fragment mozaiki z kalendarza rustykalnego (II lub III wiek n.e.) odkrytej w Saint-Romain-en-Gal | fot. Gallo-Roman museum of Saint- Romain-en-Gal, domena publiczna via Wikimedia Commons

Wizerunek Lucjusza Kolumelli autorstwa Jeana de Tournesa (Insignium aliquot virorum icones, Lyon, 1559) | fot. Original: Jean de Tournes, Insignium aliquot virorum icones. Lugduni: Apud Ioan. Tornaesium 1559; immediate source: http://www.villa.culture.fr/ accessible/en/uc/01_01_01, Public Domain by Wikimedia
Świerzb owiec to zmora starożytnych rzymskich rolników. Walka z tą najczęściej diagnozowaną wówczas chorobą zwierząt gospodarskich ma długą historię. Jako że wełna stanowiła cenny surowiec, trzeba było znaleźć skuteczne remedium na „swędzący problem”. Okazuje się, że zachowało się sporo źródeł pisanych, które odkrywają wiele sekretów opieki weterynaryjnej w starożytnym Rzymie. Kilka z nich zdradza dr Agnieszka Bartnik, historyczka z Wydziały Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Świerzb owiec to zmora starożytnych rzymskich rolników. Walka z tą najczęściej diagnozowaną wówczas chorobą zwierząt gospodarskich ma długą historię. Jako że wełna stanowiła cenny surowiec, trzeba było znaleźć skuteczne remedium na „swędzący problem”. Okazuje się, że zachowało się sporo źródeł pisanych, które odkrywają wiele sekretów opieki weterynaryjnej w starożytnym Rzymie. Kilka z nich zdradza dr Agnieszka Bartnik, historyczka z Wydziały Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
21 lutego przypada Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. To dobra okazja, żeby przypomnieć, jak powstał i kształtował się język ojczysty większości Polaków oraz jakie były kluczowe etapy jego ewolucji.
21 lutego przypada Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. To dobra okazja, żeby przypomnieć, jak powstał i kształtował się język ojczysty większości Polaków oraz jakie były kluczowe etapy jego ewolucji.

Dr hab. Magdalena Bąk, prof. UŚ | fot. archiwum prywatne
Zdawać by się mogło, że o twórczości i życiu Mickiewicza i Słowackiego wiemy już wszystko – świadczą o tym chociażby setki opracowań, biografii i tekstów krytycznoliterackich. Zarówno jednak fenomen twórczy naszych wieszczów, jak i epoka romantyzmu okazują się nieograniczonym obszarem naukowych eksploracji. Dowodem może być najnowsza publikacja dr hab. Magdaleny Bąk, prof. UŚ, zatytułowana "Romantyczni wojażerowie. Mickiewicza i Słowackiego listy z/o podróży" (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2024). Obszarem badawczym naukowczyni z Instytutu Polonistyki Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego od ponad dwudziestu lat pozostaje romantyzm.
Zdawać by się mogło, że o twórczości i życiu Mickiewicza i Słowackiego wiemy już wszystko – świadczą o tym chociażby setki opracowań, biografii i tekstów krytycznoliterackich. Zarówno jednak fenomen twórczy naszych wieszczów, jak i epoka romantyzmu okazują się nieograniczonym obszarem naukowych eksploracji. Dowodem może być najnowsza publikacja dr hab. Magdaleny Bąk, prof. UŚ, zatytułowana "Romantyczni wojażerowie. Mickiewicza i Słowackiego listy z/o podróży" (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2024). Obszarem badawczym naukowczyni z Instytutu Polonistyki Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego od ponad dwudziestu lat pozostaje romantyzm.

Mgr Magdalena Chowaniec podczas wywiadu z jednym z normandzkich aktywistów Pascalem Goubelinem ze stowarzyszenia La Chouque | fot. archiwum prywatne

Doktorantka z Uniwersytetu Śląskiego prowadzi obecnie badania w Busanie (Korea Południowa), gdzie rozmawia z użytkownikami języka busańskiego | fot. Magdalena Chowaniec
Gdy pada termin "rewitalizacja", to najczęściej myślimy o dużych zniszczonych przestrzeniach miejskich, które próbuje się przywrócić do życia. Tymczasem pojęcie to może również odnosić się do języka.
Gdy pada termin "rewitalizacja", to najczęściej myślimy o dużych zniszczonych przestrzeniach miejskich, które próbuje się przywrócić do życia. Tymczasem pojęcie to może również odnosić się do języka.
7–9 grudnia 2024 roku w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach będzie się odbywała 8. edycja Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice.
7–9 grudnia 2024 roku w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach będzie się odbywała 8. edycja Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice.
12 października 2024 roku Uniwersytet Śląski w Katowicach otwiera swoje pracownie i sale warsztatowe, aby po raz kolejny pokazać siłę nauki. W ramach obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 (EMNK 2024) uczelnie publiczne organizują obchody Nocy Naukowców pod hasłem „Śląska Moc Naukowców”.
12 października 2024 roku Uniwersytet Śląski w Katowicach otwiera swoje pracownie i sale warsztatowe, aby po raz kolejny pokazać siłę nauki. W ramach obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 (EMNK 2024) uczelnie publiczne organizują obchody Nocy Naukowców pod hasłem „Śląska Moc Naukowców”.
Tegoroczne ogłoszenie laureatów Nagrody Nobla w poszczególnych dziedzinach odbędzie się w dniach 7–14 października 2024 roku.
Tegoroczne ogłoszenie laureatów Nagrody Nobla w poszczególnych dziedzinach odbędzie się w dniach 7–14 października 2024 roku.
Zobacz także
600. urodziny Jana Długosza

Portret Jana Długosza z drzeworytu Bronisława Puca według rysunku Jana Matejki zamieszczony w „Tygodniku Ilustrowanym” nr 230/1880

Dom Jana Długosza w Krakowie, usytuowany przy ulicy Kanoniczej 25. Zamieszkiwał tu jako kanonik katedralny

Szczątki Jana Długosza spoczywają w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie
W 2015 roku mija sześćsetna rocznica urodzin Jana Długosza, wybitnego kronikarza, historyka, dyplomaty, dostojnika kościelnego, społecznika i hojnego darczyńcy. Z tej okazji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok 2015 Rokiem Jana Długosza. Powszechnie sądzi się, że kronikarz urodził się 1 grudnia 1415 roku, ale data ta nie jest poparta żadnymi źródłami
- AS
Konferencja pt. „Kulturowa historia podróżowania”
27 i 28 listopada 2017 roku w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej w Katowicach odbywać się będzie konferencja naukowa pt. „Kulturowa historia podróżowania”
- Agnieszka Sikora
- Agnieszka Sikora
Niewierne żony i grzeszni kochankowie

Władysław Jagiełło i Zofia Holszańska

Dr hab. Bożena Czwojdrak, adiunkt w Zakładzie Historii Średniowiecznej UŚ
Myśląc o średniowieczu, zwykliśmy przywoływać czarno-szare barwy odzwierciedlające ponure czasy naznaczone wojnami, przesądami, zarazami i głodem, które zyskały miano „wieków ciemnych”. Jak mylna i jednostronna jest ta charakterystyka, udowadnia w swoich badaniach dr hab. Bożena Czwojdrak, adiunkt w Instytucie Historii na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego
- AS
Wykład dr. hab. Jacka Kochanowskiego pt. "Michel Foucault - filozof wolności"
19 marca 2015 roku o godzinie 13:00 w sali Rady Wydziału Filologicznego UŚ w Sosnowcu odbędzie się wykład dr. hab. Jacka Kochanowskiego pt. "Michel Foucault – filozof wolności".
- redaktor
- redaktor
Rocznica urodzin Karola Szymanowskiego
Nazwisko Szymanowskiego sięga daleko poza polskie granice – znane jest na całym świecie. Mówi się, że jego wrażliwość muzyczna i emocjonalność w kompozycjach stanowi pomost między Chopinem a współczesnością.
- Katarzyna Suchańska
- Katarzyna Suchańska
