Uniwersytet Śląski w Katowicach

Ze świata nauki

genetyka

  • Genetyczne uwarunkowania autyzmu

    Dzięki współpracy duńskiego i amerykańskich naukowców po raz pierwszy udało się ustalić warianty genetyczne obciążone zagrożeniem autyzmem. Określono też różnice uwarunkowań genetycznych w podgrupach spektrum autyzmu. Odkrycie jest pierwszym krokiem do tego, by w przyszłości możliwe było laboratoryjne wydzielenie różnych grup autyzmu, a tym samym zastosowanie lepiej dostosowanej terapii.

  • Geny, które rozpoznają bilion zapachów

    Ludzki nos potrafi rozróżnić bilion różnych zapachów. Ta niezwykła sprawność możliwa jest dzięki 10 milionom komórek nerwowych znajdujących się w nosie i ponad 400 genom powiązanych z powonieniem. Naukowcy z Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku opublikowali właśnie w „Nature” wyniki badań, które pokazują, w jaki sposób neurony i geny pracują na ten efekt.

  • Lulu i Nana

    Parę tygodni temu świat odbiegła wiadomość, obok której trudno przejść obojętnie nawet komuś, kto na co dzień zupełnie nie interesuje się nauką. Chiński genetyk, He Jiankui z Southern University of Science and Technology w Shenzhen ogłosił, że kilka tygodni wcześniej (listopad 2018) na świat przyszły dwie dziewczynki, bliźniaczki, Lulu i Nana, których genom na etapie embrionalnym został zmodyfikowany tak, żeby zablokować możliwość zakażenia wirusem HIV.

  • Jak genetycznie zaprogramować roślinę?

    Już jedna komórka roślinna wystarczy, aby mógł powstać nowy organizm. Podczas embriogenezy komórka dzieli się i podlega procesom różnicowania. Tak powstają zarodki, które w warunkach laboratoryjnych mogą być otrzymywane nie tylko z pominięciem fazy zapłodnienia, lecz również z praktycznie każdej tkanki somatycznej – z fragmentu liścia, korzenia czy łodygi. Embriogeneza somatyczna jest procesem, w wyniku którego dochodzi do rozwoju zarodka rośliny z dowolnej komórki roślinnej nie będącej jednostką generatywną. Oznacza to, że samoodtwarzanie materii organicznej może nastąpić bez fazy zapłodnienia (rozmnażanie wegetatywne) z fragmentu korzenia czy łodygi. Jak wyjaśnia dr Katarzyna Nowak z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, tego typu procesy zachodzą w warunkach naturalnych, np.
  • Naukowcy zidentyfikowali 22 geny powiązane z inteligencją

    Udało się ustalić relację 22 genów do inteligencji. Odkrycie potwierdza, że zarówno natura, jak i kultura (wychowanie) leżą u podstaw inteligencji. Naukowcy uznają to za ważny krok. Deklarują, że wiedza ta w przyszłości może przyczynić się do rozwoju naszego myślenia. Wiemy dziś o DNA i dziedziczeniu więcej niż kiedykolwiek przedtem. Wciąż jednak nasza wiedza o tym, jaką rolę pełnią poszczególne geny jest stosunkowo płytka. W ostatnich latach zmienia się to bardzo szybko, także za sprawą postępów w dziedzinie zwanej ogólnogenetycznymi badaniami asocjacyjnymi (GWAS, ang. genome-wise association studies). Zadaniem tych badań jest określenie związków między różnymi ludzkimi genotypami a ich fenotypami, czyli ich widocznymi, konkretnymi cechami.
  • Być jak minóg, czyli jak genetyka może pomóc osobom sparaliżowanym

    Grupie badaczy udało się zidentyfikować u minoga – prymitywnego stworzenia wodnego – odpowiednie geny i chemiczne sygnały, które mogą służyć mu do naprawy złamanego rdzenia kręgowego. Te same geny i ścieżki przekazu sygnałów są obecne u człowieka. Dla medycyny to bardzo obiecująca informacja. Minóg tylko zwyczajowo nazywany jest rybą. Choć zewnętrznie trochę przypomina węgorza, to faktycznie należy do nadgromady bezżuchwowców (ryby, gady i ssaki należą do żuchwowców). Ma podłużne, bezpłetwe ciało, wypukłe oczy i okrągły, lejkowaty otwór gębowy zaopatrzony w rogowe zęby. Ten ostatni służy niektórym gatunkom z rodziny minogokształtnych do przysysania się do innych zwierząt (głównie ryb) i wysysania ich krwi. Okazuje się jednak, że to dziwne stworzenie mają z człowiekiem coś wspólnego.
  • Nowa odmiana jęczmienia z wysoką tolerancją na suszę

    Jęczmień stosowany jest przede wszystkim jako pasza, wykorzystuje się go również w przemyśle browarniczym oraz do produkcji kasz. Zajmuje czwarte miejsce w Polsce i na świecie pod względem areału upraw, dlatego szukanie nowych form hodowlanych, które lepiej reagować będą na różne czynniki stresowe, ma ogromne znaczenie ekonomiczne. Pierwszy etap badań prowadzony był w ramach projektu naukowego POLAPGEN [1] realizowanego wspólnie przez konsorcjum ośrodków naukowych w Polsce. Zespół naukowców z Katedry Genetyki UŚ pod kierunkiem prof. zw. dr hab.
  • Wydzielono 52 „geny mądrości”

    Naukowcy ogłosili, że znają już 52 geny odpowiedzialne za ludzką inteligencję. 40 z nich zostało niedawno zidentyfikowane. Razem są one odpowiedzialne za 20 procent poziomu inteligencji. Co ciekawe, stwierdzono zbieżność z genami odpowiedzialnymi za autyzm.

  • Zagadka aneuploidii. Badania w poszukiwaniu lekarstwa na raka

    Badacze z Massachusetts Institute of Technology próbują rozwikłać zagadkę aneuploidii, zaburzenia genetycznego, które leży u podstaw niektórych rodzajów raka, a także zespołu Downa. Już pierwszy etap badań pozwolił zweryfikować niektóre przekonania świata nauki dotyczące raka i zarysował nowe perspektywy leczenia. Niestety, prowadzone badania odkrywają też bardziej skomplikowane niż dotąd uznawano, trudniejsze do przezwyciężenia cechy nowotworów.

  • Ludność autochtoniczna Ameryki Północnej wykazuje ciągłość genetyczną od 10 tys. lat

    Autochtoniczne grupy żyjące dzisiaj na południu Alaski oraz na wybrzeżu Kolumbii Brytyjskiej są potomkami ludzi, którzy przed 10 tysiącami lat jako pierwsi zasiedlali Amerykę Północną – wynika z analiz DNA pobranego ze szczątek prehistorycznych szkieletów. 

  • Mutacyjna igła w genetycznym stogu siana

    Po raz pierwszym naukowcom udało się wpaść na trop najwcześniejszej mutacji, jaka zachodzi na drodze ludzkiego rozwoju.

  • Syntentycznie uzyskano skuteczny powielacz cząsteczek RNA

    Amerykańscy naukowcy wytworzyli pierwsze cząsteczki kwasu rybonukleinowego, które są zdolne do kopiowania prawie każdego typu RNA. Fakt ten w znaczny sposób wzmacnia bardzo atrakcyjną hipotezę, jakoby RNA było pierwotne względem zarówno DNA, jak i białek.

  • Bakterie-rolnicy i ich glonowe uprawy

    Są prawdopodobnie najmniejszymi i najstarszymi rolnikami na świecie. Jeden z rodzajów morskich bakterii opiekuje się algami, za pomocą pestycydów utrzymując z dala od nich inne mikroby. Kiedy jednak wokół pożywienia zaczyna brakować, bakterie urządzają sobie na swoich uprawach żniwa.

  • Pierwsze spotkanie neandertalczyka i człowieka

    Wykorzystując kilka różnych metod analizy DNA, międzynarodowy zespół badawczy, którego pracami kierował dr Adam Siepel, genetyk z Cold Spring Harbor Laboratory w Laurel Hollow w stanie Nowy Jork, znalazł dowód na to, że do krzyżowania się neandertalczyków i przodków współczesnego człowieka doszło dziesiątki tysięcy lat wcześniej niż dotychczas sądzono

  • Ile jest neandertalczyka w człowieku?

    Ludzkość może podziękować swoim neandertalskim przodkom za geny zwalczające choroby, ale „zawdzięcza” im także skłonności alergiczne – twierdzą naukowcy.

  • Chińczycy przekroczyli (gen)etyczny Rubikon

    Huang Junjiu, adiunkt na Narodowym Uniwersytecie im. Sun Jat-sena w Kantonie, dokonał pierwszej genetycznej modyfikacji ludzkiego embrionu. Zmiana dotyczyła genu, który odgrywa decydującą rolę w chorobie dziedzicznej beta-talasemia. Tak daleko w inżynierii genetycznej nie posunął się jeszcze nikt, a działania Huanga otwierają drogę do zdecydowanie dalej idących ingerencji w ludzki genom

  • O genetyce w Śląskiej Kawiarni Naukowej

    14 maja o godzinie 18:00 w katowickim klubie Oko Miasta (na środku ronda obok Spodka), o genetyce dr Tomasz Rożek będzie rozmawiał z genetykiem, profesor Ewą Bartnik z Uniwersytetu Warszawskiego i z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie.

  • Trzecia starożytna fala migracji ze Wschodu?

    Tajemnicza grupa ludzi ze Wschodu 4500 lat temu zdobyła szturmem Europę Zachodnią, przynosząc ze sobą m.in. technologię koła, a także język, który jest protoplastą wielu dzisiejszych języków – wynika z badań zespołu pracującego pod kierunkiem Davida Reicha, genetyka ewolucyjnego i populacyjnego z bostońskiej Harvard Medical School

  • Nowelizacja ustawy o GMO podpisana

    6 lutego 2015 roku prezydent Bronisław Komorowski podpisał nowelizację ustawy o GMO, która zakłada zaostrzenie obowiązujących dotychczas procedur.

Strona 2 z 2