Ze świata nauki

Nowa technika przetwarzania naszych danych z satelity CryoSat należącego do Europejskiej Agencji Kosmicznej, ujawniła, że lodowce górskie na całym świecie straciły 2720 gigaton lodu, kurcząc się łącznie o 2% w latach 2010–2020, a 89% utraty lodu wynika z wyższych temperatur powietrza.

Chociaż był badany od ponad połowy wieku, wciąż jeszcze kryje wiele tajemnic. Naukowcy, prowadząc pomiary terenowe, od samego początku gromadzili różne informacje o liczącej ponad 600 lat masie lodu. Na tej podstawie wykonywali analizy geomorfologiczne, hydrologiczne czy glacjologiczne. Wiele z tych danych było jednak niedostępnych ze względu na brak ujednolicenia różnych pomiarów, m.in. pokrywy śnieżnej. Z tym wyzwaniem zmierzył się zespół naukowców pracujący pod kierunkiem dr. Michała Laski z Uniwersytetu Śląskiego, a wyniki prac ukazały się pod koniec 2022 roku w czasopiśmie „Scientific Data”.

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego zakończyli ostatni etap tegorocznych badań na Svalbardzie. Podczas prawie trzytygodniowych działań w rejonie Ziemi Wedela Jarlsbega i Ziemi Torella zajmowali się m.in. przygotowaniem infrastruktury pomiarowej do okresu nocy polarnej oraz odbudową monitoringu meteorologicznego na Hansbreen

W sierpniu 2022 roku powrócili do kraju członkowie 58. wyprawy polarnej Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen (Svalbard). Ekspedycja stanowiła kolejny etap serii badań terenowych dotyczących zmian środowiska Arktyki pod wpływem przyśpieszonego ocieplania klimatu.

Próbka datowana jest na 3–5 milionów lat i została pobrana na Antarktydzie przez międzynarodowy zespół naukowców. Lód w miejscach takich, jak Antarktyda to prawdziwa kapsuła czasu – jego pradawne, uwięzione pęcherzyki powietrza dostarczają obrazów atmosfery Ziemi sprzed tysiącleci. 

Nieoczekiwane odkrycie może być najlepszym dowodem na to, że ok. 12 800 lat temu na Grenlandii spadła sporej wielkości asteroida, wywołując gwałtowne zmiany klimatu, wywołane znacznym ochłodzeniem (trwającym ponad tysiąc lat) oraz napływem ogromnych mas słodkiej wody do północnego Atlantyku. Okres ten znany dziś jako młodszy dryas. 

Na początku września zakończyła się 55. wyprawa polarna na Spitsbergen, w której udział wzięli pracownicy, doktoranci i studenci związani z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Kluczowe znaczenie dla prowadzonych od ponad pięćdziesięciu lat analiz ma zachowanie ciągłości monitoringu. Naukowcy dołożyli więc starań, aby mimo trwającej pandemii koronawirusa nie tylko dotrzeć do Polskiej Stacji Polarnej Hornsund, lecz również bezpiecznie wrócić do Polski, by tu, na miejscu, kontynuować badania zmian środowiska arktycznego.

Ocieplająca się pokrywa lodowa Grenlandii osiągnęła „punkt bez powrotu”. Badania pokazują, że nawet jeśli klimat się ochłodzi, lodowce nadal będą się kurczyć.

W czterdziestą rocznicę wypraw polarnych Uniwersytetu Śląskiego, zainicjowanych przez prof. Mariana Pulinę, rozmawiamy z prof. Jackiem Janią o „gorączce polarnej”, różnicach między wyprawami organizowanymi kiedyś i dziś oraz o znaczeniu badań lodowców.

Ostatnia epoka lodowcowa doprowadziła do rozległej ekspansji lodowców. Jej efektem było nie tylko utworzenie grubej pokrywy lodowej i globalne obniżenie poziomu mórz, ale także zmiany w faunie i florze np. pojawienie się mamuta włochatego. Warto jednak pamiętać, że to tylko jedna z wielu epok lodowcowych, które chłodziły Ziemię w ciągu 4,5 miliardów lat jej istnienia.

W środę 7 grudnia 2016 roku o godz. 15.30 w sali sympozjalnej nr III na IV piętrze w budynku Wydziału Nauk Społecznych przy ul. Bankowej 11 odbędzie się kolejny wykład w ramach XVI edycji seminarium „Problem granic w filozofii i nauce”.

Ludzkość stała się geologiczną siłą, która jest w stanie stłumić początek kolejnej epoki lodowcowej – tak wynika z badań, które opisano w czasopiśmie naukowym „Nature”. Naukowcy znaleźli relację między nasłonecznieniem a stężeniem dwutlenku węgla w atmosferze, która może być kluczową w wyjaśnieniu ośmiu ostatnich cykli glacjalnych w historii Ziemi