Ze świata nauki

Pod koniec lipca 2025 roku w Japonii (pod szczytem Nijuugo w prefekturze Gifu) zakończono prace przy drążeniu olbrzymiej groty, w której zostanie zainstalowany największy na świecie detektor neutrin – Hyper-Kamiokande (Hyper-K). Ultraduży wodny detektor promieniowania Czerenkowa nowej generacji ma być następcą Super-Kamiokande, znajdującego się w kopalni niedaleko miejscowości Kamioka w Japonii.

1 lipca 2021 roku mija dokładnie 30 lat od przystąpienia Polski do Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych – CERN. Przez ten czas naukowcy z Instytutu Fizyki im. A. Chełkowskiego Uniwersytetu Śląskiego angażowali się w badania prowadzone przez tę organizację. A jej wspólnym celem jest zbadanie natury Wszechświata, jak i transfer wiedzy do przemysłu i kształcenia nowego pokolenia naukowców i inżynierów.

W Jeziorze Bajkał, najgłębszym jeziorze świata, umieszczono podwodny teleskop neutrinowy. Przygotowania do tego przedsięwzięcia trwały od 2015 roku. W końcu oficjalnie od 13 marca 2021 roku teleskop rozpoczyna pracę. W mroźną sobotę badacze obserwowali, jak urządzenia stopniowo zanurzają się w zimnej wodzie przez wycięty w lodzie prostokątny otwór. W projekcie obok Rosjan biorą udział m.in. Polacy z instytutu Fizyki Jądrowej PAN.

W kwietniu 2020 roku na łamach prestiżowego czasopisma „Nature” opublikowane zostały dotychczasowe wyniki badań eksperymentu neutrinowego Tokai-to-Kamioka (T2K). Kilkuset fizyków z całego świata prowadziło i analizowało pomiary przybliżające nas do odpowiedzi na pytanie, dlaczego znany nam Wszechświat składa się przede wszystkim z materii. W eksperymencie, wraz z naukowcami z innych polskich instytucji, uczestniczą fizycy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. O tym niezwykłym doświadczeniu opowiadają prof. dr hab. Jan Kisiel i dr hab. Arkadiusz Bubak, prof. UŚ.

Fizycy z całego świata spędzili dziesiątki lat na polowaniu na tzw. neutrino sterylne – czwartą generację neutrin (oprócz neutrina elektronowego, mionowego i taonowego). Neutrino sterylne miałoby być odpowiedzialne za powstawanie ciemnej materii. Dziś są już pewni, że taka cząstka… nie istnieje.