Ze świata nauki

Medycyna oferuje nam coraz lepsze narzędzia ułatwiające diagnozę i pomagające w leczeniu. Ale co z tego, skoro niechętnie chodzimy do lekarzy, a gdy się do nich udajemy, to bywa, że na skuteczną terapię jest już za późno. O roli profilaktyki – szczególnie w schorzeniach piersi, dobrej edukacji zdrowotnej wśród młodych i dorosłych – opowiada prof. dr hab. Armand Cholewka z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, który od kilkunastu lat zajmuje się wykorzystaniem metod fizycznych w diagnostyce medycznej oraz terapii, przede wszystkim zastosowaniem termowizji w medycynie. 

Czy wiosenne słońce może sprawić, że nie zachorujemy na raka? Badacze ustalili, że odpowiedni poziom witaminy D pozwala rozwijać się zamieszkującej jelita bakterii Bacteroides fragilis, a ta ma wyraźny wpływ na zwiększenie odporności przeciwnowotworowej. Badania przeprowadzono jak dotąd na myszach, ale wiemy, że w naszych jelitach mieszka ta sama bakteria.

Nanotechnologia – jedna z najszybciej rozwijających się dyscyplin naukowych – zajmuje się strukturami, materiałami i urządzeniami w skali nanometrycznej, czyli na poziomie cząsteczek i pojedynczych atomów. Można ją zastosować w różnych dziedzinach życia, m.in. w medycynie, elektronice, transporcie i produkcji żywności. Szczególnie interesująca jest dla naukowców zajmujących się celowanymi terapiami przeciwnowotworowymi.

Badacze z Australii znaleźli sposób na skuteczne i bezpieczne przełamanie bariery krew-mózg w chemioterapii. Stworzyli nanocząstki, które potrafią dostać się do mózgu pacjenta i zaatakować chemicznie znajdującego się tam guza. Nie tylko zwiększy to skuteczność leczenia, ale też ograniczy negatywne efekty chemioterapii. Badania są na etapie przedklinicznym.

Pojawiająca się dziedzina chronoterapii raka sugeruje, że leczenie nowotworu może być najskuteczniejsze o określonej porze dnia.

Ślady schorzeń sporadycznie odnajdywane na kościach prehistorycznych zwierząt dają wgląd w to, z jakimi problemami zdrowotnymi borykali się pradawni mieszkańcy naszej planety. Jednocześnie ślady te dostarczają dowodów na starożytny rodowód niektórych chorób, niekiedy liczący sobie setki milionów lat.

Zespół naukowców opracował nanoterapeutyk, które ma silne działanie przeciwnowotworowe.

Naukowcy odkryli, że pochodna [60]fullerenu może być nośnikiem dla farmaceutyków, które są wykorzystywane w terapiach raka trzustki.

4 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Rakiem. Jednym z częstszych typów nowotworów jest rak piersi, który z każdym rokiem dotyka coraz więcej ofiar. Światowy Dzień Walki z Rakiem corocznie przypomina milionom kobiet, jak ważna jest profilaktyka oraz kontrola onkologiczna. W przypadku chorób, a zwłaszcza chorób nowotworowych, czas jest niezwykle ważny, a wczesne wykrycie nieprawidłowości pozwala na całkowite wyleczenie.

Październik jest Miesiącem Świadomości Raka Piersi zainicjowanym w 1985 roku. Już wtedy zdawano sobie sprawę, jak ważna jest profilaktyka oraz samoświadomość onkologiczna. Dobrze wiemy, że w przypadku chorób, a zwłaszcza chorób nowotworowych czas jest niezwykle ważny, a wczesne wykrycie nieprawidłowości pozwala na całkowite wyleczenie. O metodach diagnozowania nowotworów piersi mówi dr hab. Armand Cholewka, prof. UŚ z Instytutu Inżynierii Biomedycznej:

Choroba nowotworowa to jeden z najbardziej złożonych problemów, z jakimi zmaga się medycyna. Od wielu lat naukowcy z całego świata próbują znaleźć skuteczne rozwiązanie zwalczające raka lub hamujące jego rozwój. Pomimo licznie stosowanych środków, które mniej lub bardziej ingerują w organizm człowieka, żaden z nich nie kwalifikuje się jako panaceum dla tej choroby.

Chyba nikogo nie trzeba przekonywać do tego, jak ważne jest poszukiwanie kolejnych aktywnych substancji leczniczych, które mogą być wykorzystywane w terapiach przeciwnowotworowych. Wiedzą o tym doskonale naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego, prowadzący intensywne badania nad lekami i projektujący nowe substancje aktywne mogące wspierać nas w walce z nowotworami.

Wszelkie związki chemiczne oparte na strukturze chinoliny wykazują interesującą aktywność biologiczną, przez co budzą duże zainteresowanie naukowców na całym świecie. Są użyteczne m.in. w projektowaniu leków o właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybiczych, przeciwmalarycznych, a nawet przeciwnowotworowych.

Wielu naukowców na całym świecie prowadzi badania związane z doskonaleniem leków przeciwnowotworowych, po to, aby stały się skuteczniejsze w walce z poszczególnymi rodzajami raka.

Mikrobiolodzy zauważyli zależność między pewnymi szczepami bakterii a chorobą nowotworową. Są takie bakterie, które wspierają lub nawet umożliwiają rozwój nowotworu (98 procent chorych na raka żołądka było zakażonych Helicobacter pylori) albo niwelują działanie leków antynowotworowych. Ale są też takie, których pojawienie się w naszym organizmie przyczynia się do regresji nowotworu albo wzmocnienia naszego układu immunologicznego.

Co roku ponad 9 milionów ludzi na całym świecie umiera z powodu nowotworów. Liczba ludzi u których diagnozuje się chorobę jest ponad dwukrotnie większa. Dlaczego pomimo tylu badań dalej nie mamy wymarzonego, zawsze działającego lekarstwa? A może odkryte przed ponad wiekiem wirusy onkolityczne mogłyby zasłużyć na to miano? Czy wirusy mające swoje sposoby na unicestwianie komórek nowotworowych, mogą okazać się skutecznym lekiem na raka?

Komórki rakowe rujnują organizm chorej osoby. Ale – o czym nie każdy wie – walczą także między sobą. Czy fakt ten można wykorzystać w terapii? Sprawdzić postanowili to matematycy z amerykańskiego Cornell University, wykorzystując do tego teorię gier. Wyniki ich badań pokazują, że odpowiednie sterowanie tą rywalizacją być może pozwoli na uzyskanie takiego samego efektu przy mniejszym nakładzie chemioterapii.

4 lutego na całym świecie obchodzony jest Dzień Walki z Rakiem. Często słyszymy o tym, jak ważne jest wykonywanie badań profilaktycznych pozwalających wykryć rozwijającą się chorobę we wczesnym jej stadium. Wiemy również, że liczba zachorowań z roku na rok rośnie. Naukowcy na całym świecie prowadzą intensywne badania, których celem jest opracowywanie nowych, bardziej skutecznych i bezpieczniejszych terapii przeciwnowotworowych. W tej trudnej walce z rakiem uczestniczą też naukowcy związani z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Jednym z nich jest chemik dr inż. Maciej Serda, który opowiada o nadziejach związanych z nanomedycyną.

Regularna i odpowiednia aktywność fizyczna, w tym wystarczająca ilość odpoczynku, znacząco zmniejsza zagrożenie zachorowania na siedem różnych typów nowotworów. Takim wnioskiem zakończyły się obszerne, długoterminowe badania, przeprowadzone na grupie ponad 750 tysięcy osób.

Nowotwory są jednym z największych wyzwań medycznych naszych czasów. Laureaci tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny - James P. Allison i Tasuku Honjo - dokonali wielkiego postępu w walce z tą chorobą, odkrywając, jak stymulować układ odpornościowy, by sam skuteczniej bronił się przed rakiem. Niezwykła wartość tego odkrycia polega na tym, że zamiast inwazyjnych, niebezpiecznych i wyczerpujących metod, przygotowuje się organizm by sam walczył z nowotworem.