Ze świata nauki

22 kwietnia już po raz 54. obchodzimy Światowy Dzień Ziemi (ang. Earth Day). Tegoroczne hasło przewodnie brzmi „Planeta kontra plastik”.

Tworzywa sztuczne otaczają nas z każdej strony. Mikrocząsteczki plastiku znajdujemy w miejscach, które zdawały się być nietknięte przez człowieka. Wykrywamy je w antarktycznym śniegu oraz w oceanicznych głębinach. Na ich ślad trafiamy również w ludzkiej krwi. Powszechność tych toksycznych związków sprawia, że tak ważne jest poszukiwanie sposobów skutecznego ich wykrywania.

Czy tego chcemy czy nie, plastik stał się kluczowym materiałem w naszym życiu. Powoli staje się też istotnym elementem naszego środowiska. Masowa produkcja tego tworzywa, który zużyty trafia często do wody i ekosystemu, doprowadziła do tego, że prawdziwym problemem i wyzwaniem stał się mikroplastik w glebie. Jak dowiedli naukowcy, gleba zawierająca znaczące ilości mikroplastiku znacznie gorzej absorbuje i przepuszcza wodę.

Mikroplastiki to drobne fragmenty różnych tworzyw sztucznych o wielkości do 5 mm. Ich źródłem są nasze ubrania, sprzęty używane na co dzień na przykład w kuchni, kosmetyki czy różnego rodzaju opakowania. Mogą powstawać również w wyniku rozpadu większych kawałków tych tworzyw. To jedno ze źródeł zanieczyszczenia naszego środowiska, które może być toksyczne dla organizmów roślinnych i zwierzęcych, w tym dla ludzi. Jak sobie z nim radzić? Naukowcy odkryli, że pewien gatunek nocnych owadów z powodzeniem włączył mikroplastik do swojego menu. Ich przewód pokarmowy bada prof. dr hab. Magdalena Rost-Roszkowska wraz z zespołem histologii i embriologii zwierząt na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego. 

Holenderscy naukowcy znaleźli mikroplastik w krwi człowieka. W ten sposób po raz pierwszy dowiedli, że cząsteczki, które znajdowano w każdym zakątku świata, od górskich szczytów po dno oceanów, znalazły już też drogę do wnętrza organów żywych istot.

Zespół naukowców z brytyjskiego University of Bath opracował nowy, prosty sposób przetwarzania tworzyw sztucznych na materiały o lepszych właściwościach. Technika sprawdza się w temperaturze pokojowej i nie wymaga długiego czasu. Badacze liczą na to, że ich metoda upcyklingu uczyni przetwarzanie materiałów bardziej opłacalnym ekonomicznie.

Nie ma już na Ziemi miejsc nietkniętych działaniem człowieka. Jeśli ktoś potrzebował jeszcze na to dowodu, dostarczyła go sonda, która na dnie Rowu Mariańskiego znalazła… plastikową torbę.