Ze świata nauki

Świerzb owiec to zmora starożytnych rzymskich rolników. Walka z tą najczęściej diagnozowaną wówczas chorobą zwierząt gospodarskich ma długą historię. Jako że wełna stanowiła cenny surowiec, trzeba było znaleźć skuteczne remedium na „swędzący problem”. Okazuje się, że zachowało się sporo źródeł pisanych, które odkrywają wiele sekretów opieki weterynaryjnej w starożytnym Rzymie. Kilka z nich zdradza dr Agnieszka Bartnik, historyczka z Wydziały Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Skąd pochodziło srebro, dzięki któremu Starożytni Rzymianie mogli rozwinąć system monetarny na niespotykaną wcześniej skalę? Dzięki badaniom fizykochemicznym i geologicznym naukowców z Université de Lyon udało się ustalić, że srebro do rzymskich monet wytapiano z galeny wydobywanej w hiszpańskich Górach Betyckich.

Archeolodzy pracujący w Forum Romanum znaleźli grób mitycznego założyciela Rzymu, Romulusa. Grobowiec ma ponad 3 tysiące lat i w starożytnym mieście był ważnym symbolem, znajdującym się tuż obok budynku Senatu. Grób jest pusty.

Kształty nosów cesarzy, starannie upięte fryzury ich żon, tajemniczo wyglądające napisy i znaki, mityczne postaci oraz dziwne przedmioty czy sceny walki – to tylko kilka przykładów bogactwa ikonograficznego starożytnych monet. Nawet najdrobniejszy szczegół może mieć znaczenie dla ich interpretacji. O tym, jak „czytać” aureusy, kwinary czy asy rzymskie opowiada prof. zw. dr hab. Wiesław Kaczanowicz, kierownik Zakładu Historii Starożytnej Uniwersytetu Śląskiego.

W starożytnych ruinach na Gibraltarze odkryto szczątki dwóch gatunków wieloryba, co dowodzi, że w antycznych czasach pływały w Morzu Śródziemnym. Wyginęły w tym regionie, ponieważ polowali na nie już starożytni Rzymianie. Zdaniem naukowców to zaskakujące, że w tak dobrze przebadanej przestrzeni pominięto wyjątkowo ważne, duże gatunki, które z Atlantyku wpływały na Morze Śródziemne by tam wychować swoje młode.

Tak zwany kryzys III wieku w dziejach Cesarstwa Rzymskiego przejawiał się m.in. upadkiem autorytetu władzy. Historycy szacują, że między 235 a 284 roku n.e. mogło panować około 90 cesarzy, którzy najczęściej tracili życie w wyniku spisków bądź na polu walki. Zgodnie z tradycją najkrócej, bo tylko trzy dni, władzę sprawował Mariusz, najdłużej zaś Galien, który zasiadał na tronie cesarskim 15 lat. Byli przywódcy wybitni i mierni, a połączyły ich wyjątkowo trudne czasy.