Ze świata nauki

Czasopismo „Nature” opisało zjawisko przeciwstawne do tego, o którym głośno było przy okazji dyskusji o źródłach pandemii – niebezpieczeństwo przenoszenia się ludzkich chorób na pokrewne z nami gatunki. To bardzo poważny problem m.in. w parkach narodowych, w których ludzie mają regularny kontakt z szympansami i innymi naczelnymi, które łatwo zarażają się naszymi wirusami, na które ich układ odpornościowy w ogóle nie jest przygotowany.

Wirusy sprzed kilkudziesięciu tysięcy lat, zachowane we wiecznej zmarzlinie, mogą być wciąż zaraźliwie. Naukowcy rozmrozili znalezione na Syberii tak zwane gigantyczne wirusy (nieszkodliwe dla człowieka) i w laboratoryjnych warunkach dowiedli, że są one w stanie zainfekować amebę i rozwijać się w taki sposób jak współczesne drobnoustroje.

Cyberprzetrzeń, z której korzysta już niespełna 90% Polaków nie szczędzi swoich użytkowników, którzy starają się uniknąć wszelkich niebezpieczeństw mieszczących się w jej obrębie. Nie jest to wcale proste, dlatego wielu korzystających z cyberprzestrzeni staje się ofiarami ataków hakerskich. Z tej racji, 12 października ustanowiony jest Dniem Bezpiecznego Komputera.

Wirusy kojarzą nam się zdecydowanie negatywnie. O ich chorobotwórczej roli uczymy się w szkole. W całej historii ludzkości wirusy spowodowały śmierć niezliczonych ofiar, czasem powodując eliminację znacznej części światowej populacji. Na przykład ospa prawdziwa była znana ludzkości od tysięcy lat, powodowała epidemie i liczne zgony. Tylko w XX wieku wirus wywołujący tę chorobę spowodował śmierć 200 milionów osób. Pojawienie się wirusa SARS-CoV-2 tylko wzmocniło to przekonanie.

Katar jest dolegliwością, z którą każdy z nas się spotkał. Mimo, że wizja świata bez kataru jest bardzo kusząca, obserwacje i badania nie przewidują pozbycia się nieżytu nosa na zawsze. Za wszystko odpowiedzialne są wciąż mutujące wirusy oraz liczne czynniki zewnętrzne.

Bakterie, archeony, grzyby i wirusy razem stanowią mikrobiom żywych organizmów, takich jak ludzie. Bez nich nasze życie nie byłoby w ogóle możliwe. Zamieszkują naszą skórę, organy wewnętrzne i inne części ciała. Wspierają jego najważniejsze procesy, ale bywają też szkodliwe. Zdecydowanie najwięcej wiemy o bakteriach, ale także pozostała część mikrobiomu zdecydowanie warta jest naszego zainteresowania.

Liczne wirusy są utrapieniem ludzkości, lecz również bakterie nie zawsze żyją z tymi tworami w komitywie. Istnieją wirusy atakujące i niszczące bakterie. Zwane są bakteriofagami. Nie rozpoznano jeszcze jakie jest kryterium „wyboru” danej bakterii przez takiego wirusa, lecz wysunięto kilka propozycji, jakby to mogło wyglądać. Wiadomo natomiast, że bakteria broni się przed atakami wirusowymi i opisano sposoby tej obrony.

Nowy koronawirus wykorzystuje struktury w swoim RNA do infekowania komórek. Naukowcy zidentyfikowali te konfiguracje, tworząc najbardziej dokładny jak dotąd atlas genomu SARS-CoV-2.

Prędzej czy później każdy z nas prawdopodobnie zetknie się z koronawirusem SARS-CoV-2. Ten jednak, aby przetrwać, musi najpierw dostać się do naszych komórek. Wbrew pozorom nie jest to zadanie łatwe. Organizm każdego z nas wyposażony jest bowiem w szereg naturalnych narzędzi pozwalających skutecznie bronić się przed tym i wieloma innymi drobnoustrojami. O tym, jak wspaniale zaopatrzony jest arsenał, którym dysponuje nasze ciało, opowiada mikrobiolog i immunolog dr Katarzyna Kasperkiewicz z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego.

18 października 2017 roku w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej (Katowice, ul. Bankowa 11a) odbędzie się konferencja naukowa pt. „Profilaktyka HIV/AIDS w Polsce”. Wydarzenie jest częścią projektu pt. „Interaktywny warsztat dotyczący profilaktyki HIV/AIDS z wykorzystaniem elementów psychologicznej pracy z filmem” realizowanego w ramach ogólnopolskiego programu Pozytywnie Otwarci.

To jak to w końcu jest z tymi wirusami? Żyją czy nie żyją? Miejmy nadzieję, że okres ich największej aktywności już za nami i z tej okazji wyjaśnijmy wreszcie, do świata jakiej przyrody – ożywionej czy nieożywionej – trzeba zaliczyć wirusy.

Nazywa się „Zelonia australiensis” i żeruje na tamtejszych muchach, które kąsają ssaki, w tym także ludzi. Wyniki nowych badań opublikowano w czasopiśmie „PLOS Neglected Tropical Diseases” zwracają uwagę na niebezpieczeństwo związane z przemieszczaniem się pasożytów, które kiedyś były zupełnie obce najmniejszemu kontynentowi świata.

Grypa to choroba zakaźna zdecydowanie groźniejsza, niż nam się wydaje. Każdego roku zabija tysiące ludzi. Najbardziej narażone są osoby bardzo młode lub starsze. 

Najnowsze ustalenia badaczy wskazują, że jedna ze stu ciężarnych kobiet – jeśli zarazi się ZIKV w pierwszym trymestrze ciąży – urodzi dziecko cierpiące na mikrocefalię, objawiającą się nienormalnie małą głową i mózgiem. Studium na ten temat opublikowano w czasopiśmie „The Lancet”

Dopiero co przygasła epidemia eboli w zachodniej Afryce, a już kolejna niebezpieczna choroba rozprzestrzenia się po świecie. Wirus zika to najpopularniejszy i najpoważniejszy zarazem światowy temat dyskusji medycznych ostatnich tygodni. Co jednak wiemy o nowym zagrożeniu?

10 grudnia 2015 roku gościem Uniwersytetu Śląskiego będzie prof. Zygmunt S. Derewenda z University of Virginia, który wygłosi popularnonaukowy wykład na temat eboli pt. „Jak walczymy z wirusem Ebola…”. 

Na pewno znacie ten stan – wieczorem zasypiacie zupełnie zdrowi, a rano budzicie się z drapiącym gardłem i nieprzyjemnym łupaniem w głowie. Niespecjalnie interesuje Was, co te objawy spowodowało, ale chcecie, by jak najszybciej minęły. Ale właśnie w tej kwestii wiedza, kto jest winowajcą i niechcianym intruzem – bakteria czy wirus – jest Wam niezbędna