Ze świata nauki

Należąca do NASA sonda wyruszyła w długą podróż do Jowisza. Jej celem jest  księżyc Europa z ogromnym podpowierzchniowym oceanem, który może mieć warunki sprzyjające życiu. Statek kosmiczny wystartował 14 października 2024 roku na pokładzie rakiety SpaceX Falcon Heavy z platformy startowej w Kennedy Space Center na Florydzie.

Oceany i morza pokrywają ponad 70% powierzchni Ziemi, a ich znaczenie dla klimatu, życia na Ziemi i całego ekosystemu jest nieocenione. Ale sama woda to nie wszystko. W głębinach tego błękitnego świata tętni życie, które na pierwszy rzut oka może być niewidoczne, a jest kluczowe dla całej planety. To fitoplankton.

Badania pokazują, że warunki do powstania życia – suchy ląd i świeża słodka woda – pojawiły się na Ziemi pół miliarda lat wcześniej niż dotąd zakładaliśmy. Badania kryształów z australijskich skał dostarczają dowodów na pojawienie się słodkiej wody i suchego lądu ponad cztery miliardy lat temu.

Wszyscy doskonale wiemy, że woda jest niezbędna do życia, przynajmniej takiego, jakie znamy. Naukowcy od dekad głowią się, czy w podobny sposób jak na Ziemi mogła przyczynić się do powstania życia na innych planetach. Innym ważnym pytaniem jest, skąd wzięła się na naszej planecie. 

15 lipca 2022 roku z Ostrawy (w pobliżu zerowego kilometra Odry) wystartowała wyprawa naukowo-badawcza zespołu naukowców. Podczas 10-dniowego spływu pokonali 740 km, docierając 24 lipca do Szczecina. Ich celem było zbadanie wód drugiej pod względem długości rzeki Polski. Dwa dni później na wysokości Oławy pojawiły się pierwsze martwe ryby. 31 lipca z brzegów Odry zebrano ich blisko 8 ton – to był początek gigantycznej katastrofy. Badania uczestników wyprawy stanowią więc bezcenny, a zarazem kluczowy materiał, który posłużył do oceny zagrożeń dla rzeki zarówno ze strony czynników naturalnych, jak i działalności człowieka. Naukowcy nie poprzestali na lipcowych badaniach, kolejne przeprowadzili w październiku 2022 roku.

W lipcu 2019 roku gwałtowne opady deszczu doprowadziły do miejskiej powodzi błyskawicznej w Katowicach i kilku innych miastach regionu. Z pomiarów IMGW wynikało, że w ciągu godziny spadło ponad 74 mm opadu. W wyniku ulewy nieprzejezdny był katowicki tunel, woda dostała się do piwnic i sklepów. Uszkodzone zostały ulice i samochody. Z tak intensywnymi opadami nie poradziłby sobie zapewne żaden system kanalizacji deszczowej. Są jednak rozwiązania, które mogłyby skutecznie wspomóc działanie takiego systemu. Nad jednym z nich pracuje mgr inż. Karol Mikołajewski z firmy Retencja.pl, doktorant wdrożeniowy w Szkole Doktorskiej UŚ. Razem z promotorem dr. hab. Markiem Rumanem, prof. UŚ z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego przekonuje, dlaczego warto gromadzić i wykorzystywać wody deszczowe.

22 marca przypada Światowy Dzień Wody. Został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją z 22 grudnia 1992 roku. Głównym celem Dnia jest zwrócenie uwagi społeczności międzynarodowej na wpływ gwałtownego wzrostu populacji ludzkiej, industrializacji, zmian klimatycznych, konfliktów zbrojnych i klęsk żywiołowych na systemy wodne świata. 

„Byliśmy ostatnimi, którzy widzieli denata na żywo. Przebywaliśmy na Odrze dokładnie pięć dni przed katastrofą” – mówi dr hab. Andrzej Woźnica, prof. UŚ, dyrektor Śląskiego Centrum Wody (ŚCW) Uniwersytetu Śląskiego, który uczestniczył w projekcie „Czysta Odra? Why Not”. Naukowcy biorący udział w przedsięwzięciu nie spodziewali się, że ich prace badawcze staną się tak istotne w kontekście katastrofy ekologicznej na drugiej największej rzece Polski.

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, we współpracy z firmą Maximapa Sp. z o.o., zaprojektowali nowy system do wykonywania szybkich i dokładnych pomiarów dna różnych zbiorników wodnych, który może być wykorzystywany przede wszystkim w miejscach niedostępnych dla standardowych urządzeń. Rozwiązanie w postaci wzoru użytkowego zostało objęte ochroną patentową.

NASA przygotowuje niewielką satellite Lunar Flashlight, której zadaniem będzie poszukiwanie zmrożonej wody w najciemniejszych kraterach bieguna południowego Księżyca. Satelita wystartuje między 9 a 15 listopada 2022.

Choć efekt udało się utrzymać tylko przez krótki czas, to jednak chemiczne manipulacje pozwoliły przekształcić wodę w metaliczny materiał przewodzący prąd.

Od 18 do 31 lipca Śląskie Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach we współpracy z Fundacją "Why Not" organizują wyprawę naukowo-badawczą od źródeł do ujścia Wisły. Patronat medialny nad wyprawą objął Przystanek Nauka.

Badacze z Portsmouth pracują nad tym, aby przywrócić ostrygę europejską w lokalnym przybrzeżnym środowisku wodnym. Ostryga nie ma być tym razem hodowlanym przysmakiem, ale podstawą do odbudowy ekosystemu oraz narzędziem filtrowania i oczyszczania wód u brytyjskich wybrzeży.

Stratosferyczne Obserwatorium Astronomii Podczerwonej SOFIA (NASA) odkryło wodę na oświetlonej słońcem powierzchni Księżyca.

Gospodarowanie wodą na obszarze województwa śląskiego związane jest z dwoma najważniejszymi problemami – nadmiarem i niedoborem wody. Miasta na tym terenie charakteryzują się silnym uszczelnieniem powierzchni, co stanowi poważne zagrożenie, gdyż efektem tego uszczelnienia jest utrudniona infiltracja do wód gruntowych, a co za tym idzie szybki ich spływ do wód powierzchniowych. Z tego powodu wzrasta ryzyko powodzi miejskich występujących przy nawalnych opadach deszczu.

20 marca 2020 roku w auli Wydziełu Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego (Sosnowiec, ul. Będzińska 60) odbędzie się konferencja naukowo-tehcniczna z okazji Światowego Dnia Wody pt. "Zbiorniki wodne w dobie zmian klimatu".

22 marca przypada Światowy Dzień Wody. Został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją z 22 grudnia 1992 roku. Głównym celem Dnia jest zwrócenie uwagi społeczności międzynarodowej na wpływ gwałtownego wzrostu populacji ludzkiej, industrializacji, zmian klimatycznych, konfliktów zbrojnych i klęsk żywiołowych na systemy wodne świata. 

Naukowcy, odpowiadając na wyzwania związane ze zmieniającym się klimatem, prowadzą badania, które mają zapobiegać prognozowanym zagrożeniom. Jednym z nich jest narastający problem dostępu do zasobów wodnych. Międzynarodowy zespół ekspertów w dziedzinie hydrogeologii we współpracy z kilkoma instytucjami z krajów Europy Środkowej podjął działania służące opracowaniu systemu ochrony zasobów wodnych poprzez wdrożenie rozwiązań dodatkowego zasilania. Polskim zespołem w ramach projektu DEEPWATER-CE kieruje dr Sławomir Sitek z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego.

22 marca przypada Światowy Dzień Wody. Został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją z 22 grudnia 1992 roku. Głównym celem Dnia jest zwrócenie uwagi społeczności międzynarodowej na wpływ gwałtownego wzrostu populacji ludzkiej, industrializacji, zmian klimatycznych, konfliktów zbrojnych i klęsk żywiołowych na systemy wodne świata.