Ze świata nauki

Astronomowie odkryli kolejną egzoplanetę znajdującą się w strefie zamieszkalnej. Co ciekawe, planeta krąży wokół podwójnego układu gwiezdnego. Znalezisko było możliwe dzięki programowi Planet Hunters TESS, w którym niezawodowi naukowcy-obywatele przeszukują dane z teleskopu i informują badaczy o ciekawych znaleziskach.

Nowy typ gwiazdy, potocznie nazwany „starym palaczem” (ang. old smoker), odkryto w centrum naszej galaktyki. Stare, spokojne z pozoru gwiazdy, wybuchają nagle wielkimi ilościami metalicznego pyłu, by po kilku latach wrócić do wcześniejszej, cichej formy. Astronomowie nie rozumieją jeszcze do końca tego zjawiska, ale jedna z teorii mówi, że jest to ważny element tego, jak ciężkie pierwiastki rozprzestrzeniają się w galaktyce.

Od dziesięcioleci wiemy, że Słońce znajduje się w tzw. lokalnym bąblu, czyli obszarze małej gęstości i wysokotemperaturowej plazmy otoczonej powłoką zimnego, neutralnego gazu i pyłu. Dokładny jednak kształt i zasięg bąbla, czas jego powstawania oraz związek z formowaniem się gwiazd pozostawały niepewne. Niedawno astronomowie dokonali ważnych odkryć związanych z lokalnym bąblem.

Od czasów przed Wielkim Wybuchem do dzisiaj Wszechświat przechodził przez wiele epok. Ciemna energia zwiastuje ostatnią.

Niebo nocą jest pełne fascynujących zjawisk, których zobaczenie nie wymaga specjalistycznego sprzętu. Wystarczy dobra pogoda i mniej światła niż to, co otacza nas na co dzień. Przedstawiamy kilka zjawisk, na które warto się przygotować w 2022 roku – najlepiej zapisać je w kalendarzu i zaplanować czas za miastem – raz na całą noc, innym razem na wczesne godziny tuż przed wschodem. Dodajemy jedno zjawisko dzienne – zaćmienie Słońca, które czeka nas w październiku.

Należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskop VLT wykonał pierwsze w historii zdjęcie młodej, podobnej do Słońca gwiazdy, wokół której krążą dwie duże egzoplanety. Układ znajduje się zaledwie 300 lat świetlnych od Ziemi.

Od końca 2019 roku Betelgeza nie tylko ciemniej, ale także zmienia swój kształt, jak pokazują nowe zdjęcia gwiazdy. Betelgeza to czerwony nadolbrzym widziany w gwiazdozbiorze Oriona, a jednocześnie jedenasta pod względem jasności gwiazda na nocnym niebie. Znajduje się w odległości ok. 640 lat świetlnych od Słońca.

Czy we Wszechświecie mogą występować gwiazdy o dowolnie dużej masie czy dowolnie dużej wielkości? Teoretycznie tak, ale... 

Biorąc pod uwagę, że wszystko zaczęło się od osobliwości, nie powinno być zaskoczeniem, że liczba fotonów wyprodukowanych przez Wszechświat od samego początku jego istnienia jest skończona. Ale znacznie bardziej zaskakujące jest to, że zespół astrofizyków zdołał je policzyć.

Naukowcy są zgodni co do tego, że historia Słońca potrwa jeszcze co najmniej 5 (niektórzy twierdzą, że 10) miliardów lat. Nie było jednak dotąd jasne, jak wyglądać będzie to krytyczne zakończenie. Wedle najnowszej teorii, po wyczerpaniu swojego czasu Słońce ma się stać mgławicą planetarną, by potem przekształcić się w białego karła.

Zespół astronomów, Larry Molnar (Calvin College), Karen Kinemuchi (Apache Point Observatory) i Henry Kobulnicky (University of Wyoming), prognozuje, że ok. 2022 roku (plus minus jeden rok) pewna para gwiazd z konstelacji Cygnusa znajdująca się około 1800 lat świetlnych od Ziemi, nazwana KIC 9832227, połączy się i eksploduje, stając się przez krótki czas jednym z najjaśniejszych obiektów na naszym niebie. 

Słońcopodobna gwiazda znajdująca się w naszej galaktyce pożarła już kilkanaście swoich skalistych planet wewnętrznych. Astronomowie nadali jej nazwę Kronos – po mitycznym tytanie, który zasłynął z pożerania własnych dzieci.

Specjalny zespół do spraw nazewnictwa wchodzący w skład Międzynarodowej Unii Astronomicznej (International Astronomical Union, IAU) oficjalnie zatwierdził 86 nowych nazw gwiazd oraz umieścił je w katalogu nazw gwiazd IAU. Teraz zawiera on zatwierdzone nazwy 313 obiektów.

Co roku w wigilijny wieczór wypatrujemy pierwszej gwiazdki. W najbliższym czasie ponad wszelką wątpliwość ową gwiazdką będzie planeta, najjaśniejszy po Słońcu i Księżycu obiekt na naszym niebie, czyli Wenus.

Według strony internetowej Międzynarodowej Unii Astronomicznej (ang. International Astronomical Union, IAU) nasz najbliższy system gwiezdny Alpha Centauri będzie oficjalnie nazywał się Rigil Kentaurus.

24 sierpnia 2016 roku Europejskie Obserwatorium Południowe (European Southern Observatory, ESO) ogłosiło odkrycie planety ziemiopodobnej krążącej w ekosferze gwiazdy Proxima Centauri. Niezwykłości tej wiadomości dodaje fakt, że Proxima Centauri to nasza sąsiadka – jest najbliższą nam gwiazdą poza Słońcem.

Urządzenie zwane mechanizmem z wyspy Antikythera (pol. Andikitira) jest jak gadżet z filmów o Indianie Jonesie. Ten „komputer” sprzed 2 tysięcy lat był używany przez starożytnych Greków do śledzenia ruchów ciał niebieskich. Teraz międzynarodowy zespół naukowców przybliżył się nieco do rozwikłania tajemnicy działania tego niezwykłego przyrządu.

Stephen Hawking, Yuri Milner i Mark Zuckerberg mają nowy pomysł. Nazywa się on Breakthrough Starshot. To technologia rodem z science-fiction, która jednak może okazać się bardziej science niż fiction