Ze świata nauki

Najnowsze badania przedstawiają ważne argumenty w nieustającym sporze na temat tego, jak wyginęły dinozaury. Badacze twierdzą, że główną przyczyną masowego wymierania był pył, który unosił się w atmosferze przez co najmniej 15 lat od upadku planetoidy.

Analiza danych uzyskanych w ciągu ostatnich dwóch tygodni przez zespół badawczy NASA Double Asteroid Redirection Test (DART) pokazuje, że uderzenie sondy w asteroidę Dimorphos skutecznie zmieniło jej orbitę. Oznacza to, że pierwszy raz ludzkość celowo zmieniła ruch obiektu niebieskiego. Była to też pierwsza demonstracja technologii odchylania lotu asteroid.

30 czerwca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Asteroid, ustanowiony przez ONZ, żeby kształtować świadomość, że uderzenie dużej planetoidy w Ziemię jest realne, a w dłuższej perspektywie czasu niemal pewne. Nauka próbuje przygotować się na to wydarzenie. Badanie planetoid to nie tylko badanie teraźniejszości, ale również historii Układu Słonecznego.

W 2020 roku na Ziemię wróciły próbki pobrane z planetoidy Ryugu przez japońską sondę Hayabusa2. Po dwóch latach badań tego materiału naukowcy ogłosili pierwsze rewelacje – w próbkach odnaleziono ślady 23 różnych aminokwasów, czyli materiału organicznego, który jest podstawą i pierwotną formą życia. Czyżby więc materiał, z którego powstało życie na Ziemi, pochodził z kosmosu?

Planetoida (7335) 1989 JA o prawie dwukilometrowej średnicy minie w piątek 27 maja Ziemię z prędkością 76 000 km/h. Przeleci w odległości około 4 milionów kilometrów od nas, co stanowi dziesięciokrotność średniej odległości Księżyca od Ziemi. To największy obiekt, który minie nas (mamy nadzieję) w tak niedużej odległości w 2022 roku.

Masowe wymierania zwierząt lądowych – płazów, gadów, ssaków i ptaków – zdarza się średnio co około 27 milionów lat i zbiega się z podobnymi zjawiskami w życiu oceanicznym. Przyczyną jest zawsze zderzenie Ziemi z planetoidą lub zwiększenie aktywności wulkanicznej. Jak się okazuje, to zjawisko może być jeszcze powiązane z ruchem astronomicznym całego Układu Słonecznego, który z podobną regularnością znajduje się w bardziej tłocznej części galaktyki Drogi Mlecznej.

W niedzielę wczesnym rankiem na australijskim pustkowiu wylądowała japońska kapsuła, zawierające pierwsze dostarczone na Ziemie próbki pochodzące z wnętrza planetoidy. Kilkuletnia misja, której celem jest wejrzenie w historię Układu Słonecznego, zakończyła się sukcesem. Po pierwszych badaniach próbki polecą do Japonii i zostaną tam poddane szczegółowym, za pewne długotrwałym badaniom.

W czerwcu 2020 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła oficjalną nazwę dla małego satelity asteroidy, który ma stać się pierwszym celem misji odchylania asteroidy. Satelita jest mniejszym z dwóch ciał w bliskim Ziemi systemie asteroid Didymos i będzie teraz odróżniany od swojego głównego obiektu nazwą Dimorphos.

28 października sonda kosmiczna OSIRIS-REx, znajdująca się obecnie na planetoidzie Bennu, zakończyła ładowanie próbek tego ciała niebieskiego, zamknęła i zabezpieczyła kapsułę. Niezwykle trudne zadanie, sterowane przez NASA z Ziemi, odległej od Bennu o 330 milionów kilometrów, zakończyło się sukcesem. Teraz statek powrotny czeka na dogodny moment do startu powrotnego na Ziemię - prawdopodobnie wystartuje w marcu 2021, by dotrzeć do nas we wrześniu dwa lata później.

Rozbicie planetoidy lecącej w stronę Ziemi może być znacznie trudniejsze niż dotąd zakładano. Nowy model, zaprezentowany przez badaczy z Johns Hopkins University, obrazujący sytuację, w której duża planetoida zderza się z mniejszym obiektem, uwzględnia coraz większą wiedzę, jaką mamy na temat obiektów znajdujących się w Układzie Słonecznym.

Z najnowszych doniesień NASA wynika, że od pewnego czasu wokół Ziemi krąży coś więcej, niż tylko nasz stary dobry towarzysz, Księżyc. Planetoida 2016 HO3 podlega co prawda grawitacji słonecznej, ale orbituje także wokół Ziemi, w zmiennej odległości od 38 do 100 odległości księżycowych. Choć zauważyliśmy to niedawno, to trwa to już prawie sto lat i potrwa jeszcze kilkaset.

Pierwsza znana nam międzygwiezdna asteroida o wdzięcznej nazwie 1I/2017 U1 ʼOumuamua została odkryta 19 października 2017 roku przez teleskop Pan-STARRS1 Uniwersytetu Hawajskiego (chociaż już 9 września zaobserwowano obiekt przechodzący koło Słońca, ale wówczas sądzono, że jest to kometa). 

Na początku 2017 roku NASA ogłosiła, że wybrała do realizacji dwie nowe bezzałogowe misje mające na celu badanie wczesnego Układu Słonecznego. Misje o nazwach Lucy i Psyche zostały wybrane w wieloetapowym konkursie w ramach Programu Discovery. Start misji został zaplanowany odpowiednio na rok 2021 i 2023.