Uniwersytet Śląski w Katowicach

Ze świata nauki

starożytność

  • Kiedy koty stały się towarzyszami ludzi?

    Początki związków kotowatych z ludźmi datowane są prawie na 10 000 lat. Nie zawsze jednak były to słodkie miziaki goniące za kłębkiem czy mruczące na kolanach swoich właścicieli. Starożytne koty polowały na szczury i myszy niszczące plony pierwszych rolników, a w zamian otrzymywały od ludzi pożywienie i ochronę.

  • DNA antycznej rodziny

    Dzięki nowoczesnym technikom odtwarzania DNA udało się zrekonstruować informacje na temat pewnych relacji rodzinnych mieszkańców Starożytnej Grecji. Okazuje się, że zawieranie małżeństw z kuzynami 4000 lat temu było niezwykle powszechne. Dowiedzieliśmy się również, że duże gospodarstwa łączyły pod jednym dachem nie tylko rodziny, ale też rodziny tych rodzin.

  • Odkryto fenicką prasę do produkcji wina

    Prasa winiarska sprzed ok. 3 tysięcy lat została odkopana w Libanie, niedaleko starożytnego fenickiego miasta. Fenicjanie, śródziemnomorski lud handlowy, przyczynili się do rozpropagowania wina jako napoju towarzyskiego i religijnego, w Grecji i Rzymie. Do teraz nie wiedzieliśmy, jak sami produkowali wino. Niewielka osada, na terenie której znaleziono prasę, otoczona była ogromnymi uprawami winorośli i zaopatrywała w wino Sydon, jedno z najpotężniejszych miast wczesnej starożytności.

     

  • Wykład „Czy starożytni Rzymianie bywali nad Rawą?”

    We wtorek 20 lutego 2017 roku o godz. 11.05 w auli im. Kazimierza Popiołka na Wydziale Nauk Społecznych (Katowice, ul. Bankowa 11) odbędzie się kolejny wykład z cyklu „Źródła kultury europejskiej”.

  • Sympozjum naukowe pt. „Roma aeterna i początki Rzymu – interpretacje starożytne”

    20 października 2017 roku w sali Rady Wydziału Nauk Społecznych będzie się odbywać sympozjum naukowe pt. „Roma aeterna i początki Rzymu – interpretacje starożytne”. Organizatorem spotkania jest Zakład Historii Starożytnej Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego. Podczas spotkania prelegenci, reprezentujący różne szkoły badawcze i kilka ośrodków akademickich, podejmą rozważania nad zagadnieniami skupionymi wokół idei mitycznych początków miasta nad Tybrem oraz idei „wiecznotrwałości” Rzymu. Ślad mitologemów, odległych w czasie praktyk, idei nawiązujących treściowo do prapoczątków oraz do bohaterów-założycieli można uchwycić w czasach historycznych zarówno w sferze religijnej, obyczajowej, ideologicznej, jak i przedsięwzięciach politycznych.
  • Ulepieni z (nie do końca) tej samej gliny – badania nad terakotową armią

    Uważana przez wielu za ósmy cud świata starożytnego terakotowa armia od momentu odkrycia w latach 70. XX wieku budzi ogromne zainteresowanie ludzi nauki. Ostatnio wnikliwej analizie poddano glinę, z jakiej wykonano ten niezwykły zbiór figur naturalnej wielkości.

  • Starożytne pisma, których wciąż nie udało się odszyfrować

    Choć archeologia interesuję się starożytnymi pismami od co najmniej 200 lat, a współczesna technologia podejmuje się rozszyfrowania nawet najbardziej skomplikowanych kodów, wciąż jeszcze pozostają starożytne języki i systemy pisma, których nie potrafimy odczytać. Najczęściej brakuje punktu zaczepienia – innego języka albo zasobu informacji, z którymi możemy te języki i pisma zestawić.

  • Wykład pt. „O niektórych filozoficznych aspektach matematyki greckiej”

    W środę 1 marca 2017 roku o godz. 15.30 w sali sympozjalnej nr III na IV piętrze w budynku Wydziału Nauk Społecznych przy ul. Bankowej 11 zainaugurowana zostanie XVII edycja seminarium „Problem granic w filozofii i nauce”.

  • Zbliża się obrączkowe zaćmienie Słońca

    Zaćmienia Słońca lub Księżyca to zjawiska, które zawsze przyciągały uwagę obserwatorów, a w przeszłości często były wykorzystywane do różnych celów. Osoby, które posiadały ową „tajemną” wiedzę o ich występowaniu, niejednokrotnie jej  nadużywały.

  • Konferencja „Wybitni Rzymianie czasów schyłku Republiki. Gajusz Juliusz Cezar”

    21 i 22 listopada 2016 roku odbywać się będzie konferencja naukowa pt. „Wybitni Rzymianie czasów schyłku Republiki. Gajusz Juliusz Cezar”, zorganizowana przez Zakład Historii Starożytnej Instytutu Historii UŚ.

  • Starożytny „komputer” rozpoznany trochę lepiej

    Urządzenie zwane mechanizmem z wyspy Antikythera (pol. Andikitira) jest jak gadżet z filmów o Indianie Jonesie. Ten „komputer” sprzed 2 tysięcy lat był używany przez starożytnych Greków do śledzenia ruchów ciał niebieskich. Teraz międzynarodowy zespół naukowców przybliżył się nieco do rozwikłania tajemnicy działania tego niezwykłego przyrządu.

  • „Nie ma tu wstępu nikt, kto nie zna geometrii”

    Gdy niemiecki fizyk Carl F. von Weizsäcker powiedział Wernerowi Heisenbergowi, że zamierza studiować filozofię, ten stwierdził, że dobry filozof powinien wpierw zrozumieć wielkie osiągnięcia w dziedzinie myśli, które dokonały się w ich stuleciu. Dlatego Weizsäcker zmienił zdanie i postanowił najpierw studiować fizykę.

  • Tajemnica Gwiazdy Betlejemskiej: kiedy się pojawiła?

    Według Biblii Gwiazda Betlejemska doprowadziła mędrców ze Wschodu do miejsca narodzin Jezusa w Betlejem. Dlaczego tak ważne jest określenie, czym była: kometą, wybuchem supernowej czy koniunkcją planet? Bo dzięki temu można by określić dokładną datę narodzin Chrystusa.

  • Tajemnica Gwiazdy Betlejemskiej: czym była?

    Boże Narodzenie, Weihnachten, Christmas Day, Wilija, Dzieciątko, Gwiazdka to nazwy świąt Bożego Narodzenia, które kojarzą nam się również z jakimś obiektem astronomicznym. Najczęściej kometą, bo widzimy ją nad różnymi stajenkami i szopkami bożonarodzeniowymi. Czy jednak ten tajemniczy obiekt był rzeczywiście kometą?   Czytając słowa z Ewangelii św. Mateusza (Mt 2, 2, 9–10) każdy chyba ma przed oczami „gwiazdę z ogonem”, czyli kometę. Nie bez znaczenia jest w tym przypadku wpływ fantazji artystów, którzy na swoich obrazach częstokroć umieszczali mniej lub bardziej okazałe komety. Prawie już klasycznym przykładem jest fresk Giotto di Bondone – Pokłon Trzech Króli – namalowany w 1304 roku w kaplicy Scrovegnich dell’Arena w Padwie.
  • Czy archeolodzy znaleźli grób Nefertiti?

    Komora grobowa króla Tuta (Tutenchamona) na przestrzeni lat ujawniła wiele tajemnic, ale może być jest jeszcze mnóstwo do odkrycia, na przykład grób jego matki, królowej Nefertiti.

  • Klątwa Tutanchamona to nic przy Jagiellończyku

    Za naruszenie prywatności spoczywającego w swoim grobowcu faraona Tutanchamona intruzów miała spotkać sroga kara, którą zapowiadała już inskrypcja wypisana nad wejściem do grobu: „Niech śmierć na rączych skrzydłach dosięgnie tego, kto naruszy wieczny spokój faraona”. I faktycznie, kilku z odkrywców postradało życie. Tyle że to i tak nic w porównaniu z „klątwą” polskiego króla z dynastii Jagiellonów

  • Konferencja pt. „Wzory kultury antycznej. Reguły zachowania starożytnych Greków i Rzymian”

    Katedra Filologii Klasycznej Uniwersytetu Śląskiego organizuje ogólnopolską interdyscyplinarną konferencję naukową pt. „Wzory kultury antycznej. Reguły zachowania starożytnych Greków i Rzymian”. Dwudniowe spotkanie odbywać będzie się od 28 do 29 maja 2015 r. w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej w Katowicach