Ze świata nauki

Konieczność stopniowego odchodzenia od węgla czy niestabilna sytuacja polityczna w kraju i za granicą powodują, że w ostatnich latach często mówi się o bezpieczeństwie energetycznym i dywersyfikacji źródeł energii. Jednym ze sposobów na ich zagwarantowanie może być zwrócenie się w kierunku klastrów energii. 

7. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE odbędzie się w dniach 9–11 grudnia 2023 w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach pod hasłem: "Nauka da nam przyszłość". Jak co roku na festiwalu znajdą się przystanki Przystanku Nauka. Zapraszamy!

Naukowcy szukają nowych metod, które będą skutecznie chroniły nas przed błyskawicami. Jedną z propozycji jest wykorzystanie laseru.

Badacze z amerykańskiego Argonne National Laboratory zbadali, jak materiały pokrywające dach budynku mogą wpływać na temperaturę otoczenia i zużycie energii. Okazuje się, że dachy pomalowanie białą, odbijającą światło farbą są nawet skuteczniejsze od dachów roślinnych lub pokrytych ekranami fotowoltaicznymi.

Transhumanizm to współczesny nurt myśli dotyczący wielu dyscyplin naukowych. Można go przyporządkować filozofii, humanistyce czy inżynierii procesów technologicznych. Mieści się wśród nich również teologia, której rolę w projekcie na temat religijnych aspektów transhumanizmu bada dr hab. Marek Wójtowicz, prof. UŚ z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego, członek Rady Instytutu Filozofii na Wydziale Humanistycznym UŚ.

Neandertalczycy żyjący ponad 100 tysięcy lat temu na terenie dzisiejszych Niemiec potrafili wytwarzać smołę za pomocą wyrafinowanych technik, które wymagały przemyślanego i zaplanowanego procesu. Drzewo schowane pod ziemią, z odciętym dopływem tlenu, stopniowo i powoli wytwarza smołę bardzo dobrej jakości.

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zaproponowali rozwiązanie, które poprawi trwałość elementów silnika samolotu – łopatek turbiny gazowej.

Australijscy naukowcy odkryli enzym zdolny do przekształcania powietrza w energię. Wyniki badań, które zostały opublikowane 8 marca 2023 roku w prestiżowym czasopiśmie „Nature”, pokazują, że enzym wykorzystuje małe ilości wodoru w powietrzu do generowania prądu elektrycznego. Ten przełom otwiera drogę do rozwoju urządzeń, które mogą dosłownie generować energię z powietrza.

Inżynierowie z MIT opracowali ultralekkie i cienkie ogniwa słoneczne, które mogą szybko i łatwo zamienić dowolną powierzchnię w źródło zasilania.

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego we współpracy z firmą Inno Plast Technologies Sp. z o.o. opracowali polimery termoplastyczne z domieszką grafenu, które będzie można wykorzystać w druku przestrzennym.

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego zaproponowali rozwiązanie, które ma ulepszyć proces produkcji łopatek wykorzystywanych w budowie turbin silników lotniczych. Dzięki wynalazkowi elementy te będą trwalsze, co przełoży się na wydłużenie czasu ich eksploatacji oraz zmniejszenie kosztów obsługi serwisowej silnika.

Źródło światła, detektor oraz ośrodek, w którym rozchodzi się światło – tak w skrócie można by przedstawić układ optoelektroniczny służący m.in. przesyłaniu czy gromadzeniu informacji. Jej nośnikiem w tym przypadku jest promieniowanie świetlne. Takie układy stosowane są na przykład w laserach półprzewodnikowych czy ogniwach słonecznych.

Mogliśmy pomyśleć, że będzie to jedno ze świąt do zapamiętania, ale nikt nie odważyłby się ponownie użyć broni jądrowej przeciwko innym. Znamy piękne hasła „NIGDY WIĘCEJ WOJNY” i wierzymy, że są one prawdziwe. Jednak w obliczu wydarzeń z 24 lutego 2022 roku na Ukrainie zdajemy sobie sprawę, że wszystko – w tym broń nuklearna – jest możliwe – mówi dr hab. Barbara Kłos, prof. UŚ z Instytutu Fizyki Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Od 12 do 30 września 2022 Uniwersytet Otwarty w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach organizuje Uniwersyteckie Miasteczko Naukowe. 

Czy bakteria może wyleczyć nowotwór? Sama może nie, ale co, gdyby zmienić ją w uzbrojoną biohybrydę? Naukowcy z Instytutu Maxa Plancka wykorzystali fakt, że bakteria Escherichia coli chętnie zbliża się w niskotlenowe i kwaśne środowisko nowotworu. Wyposażyli ją w dwa nanokomponenty – jeden pozwala nią sterować i wzmacniać jej możliwości przemieszczania za pomocą pola magnetycznego, a drugi bezpiecznie dostarcza i na miejscu uwalnia leki chemioterapeutyczne.

Rosjanie ostrzelali elektrownię atomową w Zaporożu w Ukrainie – takie informacje dotarły do nas na początku marca 2022 roku. Podobne zdarzenia miały miejsce także w Czarnobylu. – Trzeba być niespełna rozumu, i to jeszcze z tendencjami samobójczymi, aby niszczyć obiekty jądrowe – podsumował groźne działania prof. dr hab. Janusz Janeczek, przewodniczący Rady Bezpieczeństwa Jądrowego i Ochrony Radiologicznej, organu doradczego prezesa Państwowej Agencji Atomistyki. Naukowiec z Uniwersytetu Śląskiego komentuje wydarzenia z początku marca i mówi o bezpieczeństwie nuklearnym w kontekście wojny w Ukrainie.

Uniwersytet Śląski w Katowicach po raz dwunasty włącza się w organizację obchodów naukowego święta – Tygodnia Mózgu. Wydarzenie odbędzie się zdalnie od 14 do 18 marca 2022 roku.

Nowoczesne technologie zacierają granicę pomiędzy tym, co prawdziwe a sztuczne. Od momentu pojawienia się deepfake'ów problem autentyczności treści znajdowanych w internecie stał się szczególnie palący.

Badacze z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach opracowali kolejne rozwiązanie dla przemysłu elektronicznego, które zostało objęte ochroną patentową.

Kiedy któregoś dnia nasza cywilizacja upadnie albo życie na Ziemi zniknie całkowicie, pozostaną po nas tylko szczątki. Grupa naukowców i projektantów postanowiła stworzyć coś, co pozwoli zapisać i przekazać informacja o nas i o tym, jaki był nasz koniec. Earth’s Black Box, stalowa czarna skrzynka długości 10 metrów ma od 2022 roku rejestrować najważniejsze dane klimatyczne i informacje dotyczące naszej cywilizacji.