Ze świata nauki

4 lutego na całym świecie obchodzony jest Dzień Walki z Rakiem. Często słyszymy o tym, jak ważne jest wykonywanie badań profilaktycznych pozwalających wykryć rozwijającą się chorobę we wczesnym jej stadium. Wiemy również, że liczba zachorowań z roku na rok rośnie. Naukowcy na całym świecie prowadzą intensywne badania, których celem jest opracowywanie nowych, bardziej skutecznych i bezpieczniejszych terapii przeciwnowotworowych. W tej trudnej walce z rakiem uczestniczą też naukowcy związani z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Jednym z nich jest chemik dr inż. Maciej Serda, który opowiada o nadziejach związanych z nanomedycyną.

Regularna i odpowiednia aktywność fizyczna, w tym wystarczająca ilość odpoczynku, znacząco zmniejsza zagrożenie zachorowania na siedem różnych typów nowotworów. Takim wnioskiem zakończyły się obszerne, długoterminowe badania, przeprowadzone na grupie ponad 750 tysięcy osób.

Jedną z najbardziej niszczycielskich pandemii w historii ludzkości była druga pandemia zarazy, która rozpoczęła się od niesławnej czarnej śmierci (1346–1353) i trwała z powtarzającymi się epidemiami w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej aż do XVIII wieku. Ale skąd przywędrowała zaraza?

Częstym problemem w diagnozowaniu chorób zakaźnych jest fakt, że obecność potencjalnego patogenu w organizmie człowieka niekoniecznie oznacza, że pacjent jest chory. 

3. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE odbywać będzie się od 12 do 14 stycznia, a poprzedzi go zaplanowana na 11 stycznia VIII Noc Biologów na Uniwersytecie Śląskim

14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Cukrzycy. Tego dnia w 1891 roku urodził się Frederick Banting, kanadyjski fizjolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Zajmował się działaniem hormonu wytwarzanego w trzustce zwierzęcej. W 1922 roku wspólnie z Charlesem Bestem odkrył insulinę, co wkrótce okazało się przełomem w leczeniu cukrzycy.

Nowotwory są jednym z największych wyzwań medycznych naszych czasów. Laureaci tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny - James P. Allison i Tasuku Honjo - dokonali wielkiego postępu w walce z tą chorobą, odkrywając, jak stymulować układ odpornościowy, by sam skuteczniej bronił się przed rakiem. Niezwykła wartość tego odkrycia polega na tym, że zamiast inwazyjnych, niebezpiecznych i wyczerpujących metod, przygotowuje się organizm by sam walczył z nowotworem.

20 kwietnia 2018 r. o godz. 9.00 w sali Rady Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (pl. Sejmu Śląskiego 1) odbędzie się konferencja naukowa pt. „Wielospecjalistyczna diagnostyka i leczenie zaburzeń mowy u pacjentów z wadami mózgoczaszki i twarzoczaszki”

W trakcie rutynowych badań, dzięki zastosowaniu nowej technologii, odkryto niezauważony dotąd organ w ludzkim ciele. Okazało się, że ochronna tkanka, otaczająca nasze organy, sama jest wyjątkową strukturą, która umożliwia przenoszenie komórek poprzez nasze ciało. Odkrycie – samo w sobie niesamowite – może mieć duże znaczenie w badaniu i terapii nowotworów.

Zespół naukowców z Uniwersytetu Śląskiego wynalazł i opatentował urządzenie, którego zadaniem jest monitorowanie snu u noworodków. Prosty do założenia czujnik w przypadku zmiany położenia dziecka lub wystąpieniu bezdechu błyskawicznie wysyła do opiekunów informację, którą można sprawdzić za pomocą smartfona czy lampki nocnej.

Badania przeprowadzone na MIT wykazały, że już 3-letnie dzieci posługują się teorią umysłu i macierzą bólu. To znaczy, że widzą w drugiej osobie niezależnie myślącą jednostkę, wnioskują o ich uczuciach i myślach na podstawie ich zachowania i potrafią współodczuwać ból.

W marcu 2018 roku rozpocznie się dziewiętnasta edycja interdyscyplinarnego seminarium Instytutu Filozofii i Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego dotycząca granic naszej wiedzy.

Muzyka bez wątpienia ma duży wpływ na rozwój naszego mózgu. Niektórzy twierdzą, że u zarania człowieczeństwa muzyka miała większe znaczenie niż język. Teraz badacze z Instytutu Maxa Plancka przyglądają się różnicom w pracy mózgu różnych muzyków. Jak się okazuje, po dwóch przeciwnych stronach stoją użytkownicy tego samego instrumentu – pianina – grający jazz i grający muzykę klasyczną.

Naukowcy z Columbia University dowodzą, że anoreksja nie jest wyłącznie zaburzeniem psychicznym – ma też uwarunkowania biologiczne i prowadzi do zmian w strukturze mózgu. Przy okazji badania nad tym wyjątkowo niebezpiecznym zaburzeniem żywienia pozwalają lepiej przyjrzeć się temu, jak w ogóle podejmujemy nasze decyzje żywieniowe.

Tygodnik „Nature” ogłosił właśnie swoją dziesiątkę roku 2017 – zestawienie ludzi, którzy wywarli wpływ na świat 2017 roku. Wpływ dotyczy nauki, ale efekt ich działań obejmuje lub obejmie w przyszłości najważniejsze dziedziny naszego życia. Redaktorzy tego prestiżowego czasopisma nie wpisali jednak na listę wyłącznie naukowców – są tam osoby, które same działały lub inspirowały do działania, ale także takie, których działania przynieść mogą wielką szkodę.

Już po raz drugi największe śląskie uczelnie (Uniwersytet Śląski, Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny, Akademia Sztuk Pięknych) oraz Miasto Katowice łączą siły, by przekonać mieszkańców regionu śląsko-zagłębiowskiego, że nauką można się bawić, a codzienną pracę badaczy reprezentujących różne dziedziny da się przedstawić w przystępny sposób. 

W środę 25 października 2017 roku o godz. 15.30 w sali sympozjalnej nr III na IV piętrze w budynku Wydziału Nauk Społecznych przy ul. Bankowej 11 odbędzie się kolejny wykład w ramach osiemnastej edycji seminarium „Problem granic w filozofii i nauce”.

18 października 2017 roku w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej (Katowice, ul. Bankowa 11a) odbędzie się konferencja naukowa pt. „Profilaktyka HIV/AIDS w Polsce”. Wydarzenie jest częścią projektu pt. „Interaktywny warsztat dotyczący profilaktyki HIV/AIDS z wykorzystaniem elementów psychologicznej pracy z filmem” realizowanego w ramach ogólnopolskiego programu Pozytywnie Otwarci.

Z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 28 lipca obchodzony jest Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby. Dzień ten to także data urodzin Barucha Samuela Blumberga, który jako pierwszy zidentyfikował wirusa zapalenia wątroby typu B.