Ze świata nauki

Ludzie pochodzenia kaukaskiego – wielu współczesnych Europejczyków – mają w swoim genotypie niewielki ślad DNA neandertalczyka. Dotychczasowe badania dowodziły już, że te pozostałości mogą mieć pewien wpływ na zdrowie człowieka, ale najnowsze badania pokazują, że to oddziaływanie może być znacznie szersze niż przypuszczano i dotyczy na przykład łatwości popadania w nałogi nikotynowe.

Naukowcy z kilku polskich ośrodków dokonali znaleziska, które ma duże znacznie w badaniu prahistorii człowieka. Odkryli na Krecie ślady stóp istoty dwunożnej sprzed około 5,7 miliona lat. To najstarsze takie znalezisko na świecie. Na dodatek znajduje się poza Afryką, gdzie najczęściej lokalizowano ośrodki życia humanoidów i gdzie prawdopodobnie urodził się też pierwszy Homo sapiens.

Czy powstanie życia na Ziemi było przypadkiem, zbiegiem okoliczności? A może jednak było zjawiskiem nieuchronnym wynikającym wprost z zasad, które rządzą światem fizycznym? Badacze z Massachusetts Institute of Technology testują hipotezę o udziale drugiej zasady termodynamiki w powstawaniu zjawisk chemicznych przypominających życie.

Badacze od dawna śledzą początki historii współczesnego psa. Najnowsze badania świadczą o tym, że do udomowienia doszło tylko raz, między 20 a 40 tysięcy lat temu.

Z roku na rok pogarsza się jakoś wody Jeziora Paprocańskiego w Tychach, jednego z najstarszych akwenów zaporowych w Polsce i popularnego miejsca wypoczynku. Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego postanowili rozwiązać ten problem. Nie ograniczyli się do badań środowiska, sięgnęli także do starych map i archiwów, które odkryły przed nimi ukryte tajemnice tego akwenu.

Potężny, szybki i śmiertelnie niebezpieczny – taki jest, kiedy trzeba, król afrykańskich rzek – hipopotam. Badania odnalezionych skamieniałości przynoszą nam wiedzę o szybkim rozwoju i początku dominacji tego gatunku. Zasadniczą rolę odegrały tu zmiany klimatyczne, a przede wszystkim, pojawienie się nowych gatunków traw.

Badacze z Instytutu Maxa Plancka ogłosili, że szczątki znalezione w Maroku, datowane na 315 tysięcy lat, cofają początki naszego gatunku o 100 tysięcy lat. Mogą też obalić teorię, że Homo sapiens wyewoluował wyłącznie w Afryce Wschodniej. Nowa teoria mówi o szeregu niezależnych ewolucji, które zachodziły w różnych miejscach kontynentu afrykańskiego i razem ustanowiły to, czym dziś jesteśmy.

Czy z klocków Lego można zbudować profesjonalny model urządzenia pomiarowego wykorzystywanego w laboratoriach? Okazuje się, że tak. Wystarczyło 261 klocków i mały karton, by otrzymać konstrukcję działającego turbidymetru. Jest to efekt współpracy członków działającej przy Uniwersytecie Śląskim grupy Unibot oraz Akademii Młodych Biologów „Lykeion” związanej z Pałacem Młodzieży w Katowicach.

W ostatnim czasie (kwiecień 2017) opublikowano interesujące badania na temat gatunku człowieka kopalnianego nazwanego Homo nalendi, odkrytego w 2013 roku w Afryce południowej. Analiza jego czaszki pokazała, że miał niewielki, ale bardzo dobrze rozwinięty mózg. Od dawna wiemy, że Homo sapiens nie był jedynym ludzkim gatunkiem, a ewolucja człowieka nie przebiegała jedną prostą linią. Oto przegląd kilku najważniejszych gatunków człowieka.

W dniach 26-28 maja 2017 roku na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego odbędzie się już po raz szósty Ogólnopolska Konferencja Młodych Naukowców – ARTHROPOD. Skierowana jest ona do młodych naukowców, którzy w swoich badaniach zajmują się szeroko pojętą biologią stawonogów.

Na początku 2013 roku na Uniwersytecie Śląskim grupa studentów Interdyscyplinarnego Koła Naukowego Przyrodników „Planeta” rozpoczęła swoje pierwsze przedsięwzięcie mające na celu zaplanowanie i realizację projektu badawczego, który nazwano „Jungle Fever”. Po czterech latach pracy projekt właśnie dobiega końca.