Ze świata nauki

Układ Słoneczny ma (być może) gościa z gwiazd. Właśnie odkryta kometa widoczna jest daleko od naszej planety. W oparci o jej nietypową trajektorię astronomowie przypuszczają, że może to być pierwsza zaobserwowana kometa pochodząca z przestrzeni międzygwiezdnej.

Dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Hubble'a naukowcy z Instytutu Maxa Plancka zaobserwowali w pasie asteroid między Marsem i Jowiszem niezwykły obiekt o niespotykanych dotąd właściwościach: dwie planetoidy orbitujące wokół siebie i równocześnie wykazujące cechy komety, w tym przede wszystkim jasny punkt i długi ogon. Pierwszy raz odkryto zjawisko łączące obie te cechy.

15 września 2017 roku o godzinie 13:54 czasu polskiego sonda Cassini utraci kontakt z Ziemią. Będzie wówczas znajdowała się na wysokości ok. 1915 km nad poziomem chmur Saturna. Chwilę później nastąpi rozerwanie sondy i tym samym koniec niezwykle owocnej dwudziestoletniej misji.

Voyager 1 i 2 to najdłużej przebywające w kosmosie sondy ziemskie. W sierpniu i wrześniu 2017 roku NASA świętuje 40-lecie ich wystrzelenia. Mimo iż Voyager 1 opuścił już heliosferę, a Voyager 2 zrobi to w ciągu kilku najbliższych lat, obie sondy wciąż kontaktują się z Ziemią i przesyłają dane z odległych przestrzeni kosmosu. 

Po 20 latach przebywania w kosmosie sonda Cassini przygotowuje się do Grand Finale. Od kwietnia do września 2017 roku sonda wykonuje kolejne tzw. orbity proksymalne pomiędzy pierścieniami Saturna. Obecnie za sobą ma już 19 orbit (jest w trakcie 20. orbity) z zaplanowanych 22 orbit proksymalnych (plus orbita finałowa). Wielki finał został zaplanowany na 15 września 2017 roku. 

W klasycznym hollywoodzkim kinie inwazje z kosmosu zawsze dotykają Stany Zjednoczone. Obcy ignorują potężne Chiny, piękną Europę i groźną Rosję i uderzają wprost w Nowy Jork, Waszyngton i Los Angeles. Dlatego teraz, w sierpniu 2017 roku, wszyscy Amerykanie czują się jak w filmie. Cały naród przygotowuje się na wielkie amerykańskie zaćmienie Słońca.

Jak wynika z najnowszych badań opublikowanych w czasopiśmie „The Astronomical Journal” w naszym układzie planetarnym krąży siedmiokrotnie więcej masywnych komet niż do tej pory sądziliśmy. „Zaśmiecone” nimi są przede wszystkim peryferie Układu Słonecznego.

Niedawno astronomowie z Arebico Obserwatory w Portoryko ogłosili, że zarejestrowali „dziwny” sygnał z okolic gwiazdy Ross 128. Choć naukowcy studzili emocje, to przez tych kilka dni narastały przypuszczenia i teorie o potencjalnym pozaziemskiej inteligencji. W rozwiązanie zagadki zaangażowała się duża grupa astronomów profesjonalnych i amatorskich. W końcu, w czwartek ogłoszono wyniki badań.

W okolicach bieguna południowego Księżyca, w głębokich kraterach, do których nigdy nie dociera światło słoneczne, naukowcy czerpiący dane z sondy kosmicznej Lunar Reconnaissance Orbiter znaleźli dowody na istnienie zamarzniętej wody. Jeśli rzeczywiście znajduje się tam trwała zmarzlina, to być może jest tam już od kilku miliardów lat.

Od trzech lat 30 czerwca na całym świecie – a przynajmniej na całej Ziemi – obchodzony jest Dzień Asteroid, którego celem jest upowszechnienie wiedzy o asteroidach i zagrożeniu, jakie mogą stanowić dla Ziemi. Od początku projekt ten wspiera kanał telewizyjny Discovery Science.

Zespół kosmicznego teleskopu Keplera NASA ogłosił właśnie katalog kandydatów na planety, który zawiera 219 obiektów, które mogą być planetami, spośród których 10 ma wielkość zbliżoną do Ziemi i orbituje wokół swojej gwiazdy w odpowiedniej odległości, by panowały tam warunki odpowiednie do życia, czyli takie, w których woda może pozostać w stanie ciekłym na skalistej planecie.

Wyschnięte jeziora na Marsie miały strefy, w których życie mogło się swobodnie rozwijać. Badania skał mułowych marsjańskiego krateru Gale dowodzą, że jezioro, które kiedyś wypełniało krater, było podzielone na dwie, bardzo wyraźne warstwy: jedną bliżej powierzchni i krawędzi jeziora, i drugą, znajdującą się głębiej. Obie miały wszystko, czego drobnoustroje potrzebują do przetrwania.

W górach liczących sobie 3,48 miliarda lat w regionie Pilbara w Australii Zachodniej odkryto skamieniałe ślady bardzo wczesnego, najstarszego jak dotąd życia na lądzie. Odkryto je w osadach będących pozostałością po źródłach termalnych. Najstarsze jak dotąd ślady życia znalezione w Afryce Południowej liczyły 2,7–2,9 miliarda lat. To odkrycie może okazać się pomocne w poszukiwaniu śladów życia na Marsie.

Niezwykła obserwacja planety określanej jako „Ciepły Neptun” przynieść może przełom w rozważaniach, jak powstawały i rozwijały się planety w odległych galaktykach. Jej atmosfera uboga w ciężkie pierwiastki jest czymś zupełnie przeciwnym, niż zjawiska znane nam z naszego Układu Słonecznego.

Wielkie planety kryją w sobie wielkie niespodzianki. Wiadomości dostarczone przez sondę kosmiczną Juno mogą zmienić naszą wiedzę na temat Jowisza. Badacze z NASA podzielili się pierwszymi wynikami swoich obserwacji i okazuje się, że wiele dotychczasowych przekonań będzie trzeba zweryfikować.

Archeolodzy, astronomowie i geolodzy razem badają najstarszą znaną nam świątynię – Göbekli Tepe w Turcji. Ostatnie odkrycia pokazują, że było to również obserwatorium astronomiczne i rodzaj kamiennej kroniki. Na jednej z kolumn prawdopodobnie zakodowano ślad obserwacji grupy ruchomych ciał niebieskich i niewyjaśnione „ważne wydarzenie”. Czy jest to dowód na uderzenie meteorytu, które mogło spowodować zlodowacenie rozpoczynające ludzką cywilizację?

Nikt nie potrafi przewidzieć, jak dokładnie będzie wyglądała kolonizacja Marsa. Wiemy jednak, że ludzie zamierzają „zdobyć” Czerwoną Planetę i stworzyć tam nowy dom dla ludzkości.

27 lat temu, 24 kwietnia 1990 roku, rozpoczęła się misja Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Urządzenie zostało wyniesione na orbitę za pomocą promu kosmicznego Discovery. 

14 i 15 maja 2017 roku w Planetarium i Obserwatorium Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika w Chorzowie odbędzie się trzecia ogólnopolska konferencja „Geofizyka w Kosmosie”, organizowana przez studenckie koła naukowe geofizyków z Uniwersytetu Śląskiego i Akademii Górniczo-Hutniczej oraz Planetarium Śląskie.

Należąca do NASA sonda kosmiczna Cassini krąży na orbicie Saturna od 2004 roku. Po 13 latach owocnej pracy rozpoczyna ostatni rozdział swojej niezwykłej historii. 26 kwietnia 2017 roku sonda zrobi pierwszy z serii „nurkowań” poprzez mierzący 2400 kilometrów odstęp między Saturnem a jego pierścieniami w ramach „grand finale” misji.