Ze świata nauki

Od końca 2019 roku Betelgeza nie tylko ciemniej, ale także zmienia swój kształt, jak pokazują nowe zdjęcia gwiazdy. Betelgeza to czerwony nadolbrzym widziany w gwiazdozbiorze Oriona, a jednocześnie jedenasta pod względem jasności gwiazda na nocnym niebie. Znajduje się w odległości ok. 640 lat świetlnych od Słońca.

Stosunkowo niedawno – 800 tysięcy lat temu – wydarzyła się potężna kolizja kosmiczna. Meteoryt, który uderzył wówczas w powierzchnię Ziemi miał około półtora kilometra szerokości, a odłamki i ślady tego zderzenia miały zasięg około 10 procent powierzchni planety, obejmując trzy kontynenty. Dotąd jednak bezskutecznie szukano krateru po wulkanie – aż do teraz. Zdaniem badaczy, jest on ukryty pod polem wulkanicznym w południowowschodnim Laosie.

Rozpoczynający się rok 2020 będzie bez wątpienia niezwykłym rokiem dla ludzi lubiących patrzeć w gwiazdy. Oto kalendarz najważniejszych wydarzeń tego roku związanych z astronomią i wielkimi planami podboju Kosmosu.

Rok 2020 ma być niezwykłym rokiem dla nauki. Redaktorzy tygodnika „Nature” wybrali najważniejsze wydarzania i działania, które ich zdaniem warto obserwować w nadchodzącym roku. Trzy najważniejsze ich zdaniem tematy to: inwazja na Marsa, wyzwania i dyskusje klimatyczne i hybrydy ludzko-zwierzęce. Wiele zdarzy się też w innych badaniach kosmicznych, fizyce cząstek elementarnych i innych przedsiędwzięciach z zakresu medycyny, genetyki i materiałoznawstwa.

Chińscy astronomowie wprowadzili nową metodę poszukiwania czarnych dziur. Dzięki niej, jak twierdzą, uda się znacząco zwiększyć liczbę zlokalizowanych obiektów tego typu. Odnotowali też pierwszy sukces – znaleźli obiekt o masie siedemdziesięciu Słońc, oddalony od nas o około 15 tysięcy lat świetlnych. Jego wielkość wzbudziła kontrowersje – nikt nie spodziewał się tak dużej czarnej dziury w tej części Drogi Mlecznej, ponieważ wedle obliczeń nie ma tam tak dużych gwiazd.

Naukowcy przygotowujący nową misję NASA, w której udział weźmie łazik Mars 2020, stwierdzili, że jednym z najlepszych miejsc do poszukiwania oznak starożytnego życia jest krater Jezero. Nowa misja rozpocznie się w lipcu lub sierpniu 2020 roku, lądowanie na Marsie planowane jest na 18 lutego 2021 roku.

Naukowcy znaleźli dowody na kataklizm, do którego doszło w naszej galaktyce, a jego efekty były odczuwalne w odległości nawet 200 tys. lat świetlnych od centrum Drogi Mlecznej.

Naukowcy doszli do wniosku, że Wenus przez 2–3 miliardy lat mogła być przyjazną planetą utrzymującą wodę w stanie ciekłym aż do momentu dramatycznej transformacji, która rozpoczęła się około 700 milionów lat temu i pojawiła się na powierzchni około 80% planety.

23 września (2019), dokładnie o godzinie 9:50 (czasu środkowoeuropejskiego) Słońce przejdzie przez punkt Wagi. Od tego momentu dzień będzie krótszy na półkuli północnej niż na półkuli południowej. Zacznie się jesień. Przy tej okazji Przystanek Nauka wyjaśnia kilka astronomicznych niejasności.

European Rover Challenge to największe w Europie międzynarodowe zawody robotyczno-kosmiczne. Finał piątej edycji ERC będzie odbywał się od 13 do 15 września 2019 roku na terenie Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach.

Czy we Wszechświecie mogą występować gwiazdy o dowolnie dużej masie czy dowolnie dużej wielkości? Teoretycznie tak, ale... 

Wielu nie uświadamia sobie, jak bardzo intensywnie rozwija się astronautyka i jak wiele jest różnorodnych misji kosmicznych. Działalność człowieka w kosmosie wymaga uporządkowania praw związanych z przestrzenią kosmiczną. Ale do kogo należy niebo nad nami, a w zasadzie przestrzeń rozciągająca się nad Ziemią (powyżej tzw. linii Kármána)?

Rozmowa z dr. Robertem Zubrinem, inżynierem lotniczym i astronautycznym pracującym w firmach Martin Marietta Astronautics i Lockheed Martin, założycielem Mars Society i Pioneer Astronautics, autorem wielu wynalazków z zakresu inżynierii kosmicznej, pisarzem

Nowy program badawczy NASA zakłada, że żeby pojąć potencjalne możliwości istnienia życia poza Ziemią, warto badań najbardziej ekstremalne miejsca na Ziemi, w których życie występuje. Dlatego do programu Exploring Ocean Worlds zaprasza do współpracy najlepszych ekspertów, którzy pomogą zrozumieć, w jakich warunkach i jak bardzo różnorodne mogą być formy życia.

Wernisaż kosmicznej wystawy Planetarium Śląskiego i Biblioteki Śląskiej z okazji 50. rocznicy pierwszego lądowania ludzi na Srebrnym Globie odbędzie się 19 lipca 2019 roku w Bibliotece Śląskiej w Katowicach (plac Rady Europy 1) o godz. 17.00. Wystawę można oglądać od 1 do 31 lipca 2019 roku w godzinach otwarcia Biblioteki Śląskiej.

Od ponad 15 lat sonda Europejskiej Agencji Kosmicznej obserwuje Marsa, poszukując odpowiedzi na pytania o ewolucję i obecny stan naszego najbliższego planetarnego sąsiada. Za rok na Marsie wylądować ma pierwszy europejski łazik, ale plany są znacznie ambitniejsze – wyprawa powrotna.

22 marca 2019 roku o godz. 17.30 na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Śląskiego odbędzie się spotkanie w ramach cyklu wykładów o tematyce astronomicznej „Wiosenne spotkania z astronomią”.

Rozbicie planetoidy lecącej w stronę Ziemi może być znacznie trudniejsze niż dotąd zakładano. Nowy model, zaprezentowany przez badaczy z Johns Hopkins University, obrazujący sytuację, w której duża planetoida zderza się z mniejszym obiektem, uwzględnia coraz większą wiedzę, jaką mamy na temat obiektów znajdujących się w Układzie Słonecznym.