Ze świata nauki

Międzynarodowy zespół astronomów ogłosił odkrycie aż 128 nowych księżyców Saturna, co zwiększyło liczbę znanych satelitów gazowego olbrzyma do imponującej sumy 274. To czyni go obecnie planetą z największą liczbą naturalnych satelitów w Układzie Słonecznym.

NASA ogłosiła, że 24 grudnia 2024 roku Parker Solar Probe przetrwała swoje rekordowo bliskie zbliżenie do Słońca. Sonda zbliżyła się na odległość zaledwie 6,1 miliona kilometrów od gwiazdy, poruszając się z zawrotną prędkością 692 000 kilometrów na godzinę. To najszybszy ruch kiedykolwiek osiągnięty przez obiekt stworzony przez człowieka.

Rok 2025 zapowiada się ekscytująco dla miłośników astronomii i kosmosu. Szczególnie dużo wydarzeń na nocnym niebie czeka nas już w styczniu, ale także kolejne miesiące będą obfitowały w ciekawe zjawiska astronomiczne.

O obiektach tych można powiedzieć krótko – to ciała niebieskie wyglądające jak asteroidy, ale zachowujące się jak komety (czyli poruszające się w przestrzeni kosmicznej jak komety). Łączą cechy asteroid i komet, ale nie wykazują charakterystycznych dla komet warkoczy czy widocznej sublimacji lodu.

Na 4 grudnia 2024 roku, zaplanowano start dwóch satelitów misji Proba-3 z Centrum Kosmicznego Satish Dhawan w Indiach. W tworzeniu tej badawczo-eksperymentalnej misji Europejskiej Agencji Kosmicznej wzięło udział siedem polskich firm i instytucji.

7–9 grudnia 2024 roku w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach będzie się odbywała 8. edycja Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice. 

Po ponad dekadzie badań naukowcy z obserwatorium H.E.S.S. (High Energy Stereoscopic System) w Namibii dokonali przełomowego odkrycia. Udało się im wykryć najbardziej energetyczne elektrony i pozytony, jakie kiedykolwiek zaobserwowano. Odkrycie otwiera nowe możliwości zrozumienia tajemniczych procesów fizycznych zachodzących we Wszechświecie.

Najnowsze obserwacje dysków protoplanetarnych pochodzące z chilijskiego obserwatorium ALMA ujawniły, że planety mogą powstawać pod wpływem silnego promieniowania i w bardzo ekstremalnych środowiskach.

Należąca do NASA sonda wyruszyła w długą podróż do Jowisza. Jej celem jest  księżyc Europa z ogromnym podpowierzchniowym oceanem, który może mieć warunki sprzyjające życiu. Statek kosmiczny wystartował 14 października 2024 roku na pokładzie rakiety SpaceX Falcon Heavy z platformy startowej w Kennedy Space Center na Florydzie.

7 października 2024 roku statek kosmiczny Europejskiej Agencji Kosmicznej – pierwszy przeznaczony do obrony planetarnej – opuścił Ziemię. Misja Hera zmierza do wyjątkowego celu. Wśród ponad 1,3 miliona znanych asteroid w Układzie Słonecznym tylko orbita jednego ciała została przesunięta w wyniku działań człowieka. Misja ma na celu zbadanie konsekwencji przeprowadzonego impaktu i potencjalnego zagrożenia wynikającego dla naszej planety z powodu orbity kolizyjnej jakiegoś ciała, np. asteroidy

12 października 2024 roku Uniwersytet Śląski w Katowicach otwiera swoje pracownie i sale warsztatowe, aby po raz kolejny pokazać siłę nauki. W ramach obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 (EMNK 2024) uczelnie publiczne organizują obchody Nocy Naukowców pod hasłem „Śląska Moc Naukowców”. 

21 września 2014 roku sonda kosmiczna MAVEN (Mars Atmospheric and Volatile EvolutioN) weszła na orbitę wokół Marsa, rozpoczynając trwającą 10 lat eksplorację górnej warstwy atmosfery Czerwonej Planety. Misja dostarczyła wielu danych na temat tego, jak atmosfera Marsa reaguje na Słońce i wiatr słoneczny oraz jak te interakcje mogą wyjaśnić utratę marsjańskiej atmosfery.

Tegoroczne ogłoszenie laureatów Nagrody Nobla w poszczególnych dziedzinach odbędzie się w dniach 7–14 października 2024 roku.

Pył księżycowy, czyli regolit, nie przypomina ziemskiego kurzu gromadzącego się na półkach z książkami. Jest bardzo drobny, ma właściwości ścierne i przywiera do wszystkiego. Podczas misji Apollo stanowił wyzwanie dla astronautów i cennego sprzętu. 

Od 9 do 14 września 2024 roku Uniwersytet Śląski, lider Konsorcjum Akademickiego – Katowice Miasto Nauki będzie gospodarzem dwóch prestiżowych wydarzeń – EUCYS oraz EU TalentOn, którym towarzyszyć będzie hasło „Bright young minds”. Stolica Górnego Śląska po raz pierwszy w historii będzie gościć najbardziej uzdolnione młode umysły, które przez trzy dni będą rywalizować i współpracować nad rozwiązaniami najbardziej skomplikowanych globalnych wyzwań.

Koncepcja, że żyjemy w symulacji, jest popularnym tematem wśród filozofów, naukowców, entuzjastów teorii spiskowych, pisarzy science fiction i filmowców. Nad tym tematem pochylali się najwięksi – Platon, Kartezjusz, a współcześnie Nick Bostrom, filozof z Uniwersytetu Oksfordzkiego, który w 2003 roku zaproponował hipotezę symulacji. Takiej koncepcji poświęcony był też kultowy cykl filmów z serii "Matrix". 

W ramach programu Artemis powstaje nowa stacja kosmiczna. Co ciekawe, jej celem nie jest zastąpienie obecnie krążącej wokół Ziemi Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Gateway będzie pierwszą stacją kosmiczną ludzkości poza niską orbitą okołoziemską, krążąca wokół Księżyca. Wystrzelenie pierwszych elementów zaplanowano jeszcze przed misją Artemis IV w 2028 roku.

NASA przygotowuje się do długo trwających misji na Księżyc i Marsa, a tymczasem pojawiła się nowa koncepcja… uprawy habitatów. Ma polegać na „hodowli” domów dla przyszłych odkrywców przy użyciu grzybów.