Ze świata nauki

Naukowcy z Polski, Niemiec i USA zbadali nietypowo wyglądające kości gadów morskich ze stanowiska badawczego zlokalizowanego niedaleko miasta Winterswijk w Holandii.

Ślady schorzeń sporadycznie odnajdywane na kościach prehistorycznych zwierząt dają wgląd w to, z jakimi problemami zdrowotnymi borykali się pradawni mieszkańcy naszej planety. Jednocześnie ślady te dostarczają dowodów na starożytny rodowód niektórych chorób, niekiedy liczący sobie setki milionów lat.

Dr Ewa Mazur z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach jest współautorką artykułu, który ukazał się na łamach prestiżowego czasopisma „Nature”. Biolożka wraz z międzynarodowym zespołem naukowców zbadała, jaki jest udział białek ABP1–TMK1 w szybkich odpowiedziach komórkowych związanych z procesem tzw. fosforylacji i transportem auksyny u rośliny modelowej Arabidopsis.

Konopie indyjskie to jeden z najczęściej używanych narkotyków na świecie. Chociaż istnieje tylko kilka krajów, w których te rośliny są legalne do użytku rekreacyjnego, wiele innych państw zalegalizowało używanie marihuany z powodów medycznych.

Co sprawia, że głowonogi są nieporównywalnie bardziej inteligentne niż inne mięczaki? Dlaczego spojrzenie w oczy ośmiornicy daje poczucie, że patrzy na nas rozumna istota? Niemieccy naukowcy odkryli, że chociaż na drzewie ewolucji głowonogi są bliższe ślimakom i ostrygom, to ich mikroRNA pod względem działania przypomina raczej to ludzkie.

Za sprawą kontaktu z pumami, część wilków z Yellowstone choruje na toksoplazmozę. Okazuje się, że choroba ta powoduje zmiany w zachowaniu wilków, dzięki którym nabywają cech typowych dla przywódcy watahy. Zakażony wilk zostaje przywódcą 46 razy częściej niż niezakażony.

Wyprawa badaczy z Cornell University do Papui Nowej Gwinei potwierdziła, że bażanciak czarnoszyi – ptak ostatni raz widziany 140 lat temu – wciąż zamieszkuje Wyspę Fergussona. Krótki film rejestrujący spacer zwierzęcia obiega świat ornitologów jako nadzieja wobec wielu innych gatunków, co do których przeżycia nie mamy dowodów, a także świadectwo tego, że wciąż nasza planeta kryje przed nami tajemnice.

Lekarze twierdzą, że pozostawienie drzazgi w skórze może powodować stan zapalny, infekcję i trwałe guzki na skórze.

Rzeka to coś więcej niż tylko woda płynąca w korycie. To złożony i zmieniający się ekosystem obejmujący dynamicznie kształtowane koryto, a także całą przestrzeń doliny z zalewanymi czasowo obszarami i bytującymi na tym terenie zwierzętami i roślinami.

Dziennie mijamy ich setki gatunków, wielu z nas trzyma kilka w domu, ale rzadko poświęcamy im pełną uwagę. Tymczasem warto się zastanowić, jak wiele zawdzięczamy roślinom i jak szalenie ciekawe potrafią one być. Przypadający w 2022 roku Rok Botaniki to dobry czas, by nieco uważniej spojrzeć na zieleń wokół nas. O barwnym i interesującym świecie roślin opowiada prof. dr hab. Adam Rostański z Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ, który w latach 2013–2019 pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

Najlepsze warunki dla rozprzestrzeniania się nasion sosny panują wtedy, gdy jest ciepło i sucho. Nic więc dziwnego, że szyszki, będące jedynymi w swoim rodzaju „pojemnikami” na nasiona, otwierają się, gdy temperatura i wilgotność powietrza są optymalne dla wysiewu. Co ciekawe, mechaniczne otwieranie i zamykanie się łusek szyszki zachodzi nawet wtedy, gdy jest uszkodzona lub nawet częściowo... skamieniała. Gdybyśmy poznali sekret odporności łusek szyszki, charakterystycznej także dla innych poruszających się organów roślinnych, moglibyśmy konstruować np. wyjątkowo trwałe śmigła helikoptera. Te i inne właściwości mechaniczne roślin, które w przyszłości będzie można stosować w inżynierii, odkrywa prof. dr hab. Dorota Kwiatkowska z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

10 października obchodzimy Światowy Dzień Drzewa (ang. Arbor Day). To międzynarodowa akcja sadzenia drzew, której celem jest wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw. W Polsce święto obchodzone jest już od 21 lat.

Gdy myślimy o pokarmie dla kotów, bardzo często w naszej wyobraźni pojawia się mleko. Ale czy podawanie kotom mleka jest dla nich bezpieczne?

79. spotkanie Klubu Myśli Ekologicznej odbędzie się 18 października 2022 roku w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej (CINiBA, ul. Bankowa 11a) w Katowicach.

12 października 2022 roku o godz. 17.30 odbędzie się 78. spotkanie Klubu Myśli Ekologicznej. Miejscem wydarzenia będzie Kinoteatr Rialto (ul. Św. Jana) w Katowicach. 

Wyniki długoletnich obserwacji szympansów i goryli mieszkających w parku narodowym w Republice Kongo pokazały, że gatunki te nie tylko żyją blisko siebie, ale też często wchodzą w indywidualne i trwałe relacje między sobą. 

Australijscy badacze odkryli najstarszą skamielinę serca u kręgowców. Pozostałości serca, płuc i kilku innych organów znaleziono w szczątkach ryb pancernych (plakoderm) dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod obrazowania. Przy okazji wyjaśniła się zagadka – czy plakodermy miały płuca?

Biolodzy z Uniwersytetu Śląskiego od kilkunastu lat projektują i testują różne rozwiązania dla oczyszczalni, wspomagające proces oczyszczania ścieków właśnie z niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Przebadali wiele szczepów bakterii, które mogłyby w naturalny sposób rozkładać substancje z grupy NLPZ.

Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka organizuje finisaż wystawy fotograficznej poświęcony wpływowi człowieka na środowisko naturalne. Wydarzenie odbędzie się 15 września 2022 roku d godz. 16.00 w budynku CINiBA.

Od lat naukowcy i pszczelarze biją na alarm z powodu zespołu masowego ginięcia pszczoły miodnej (CCD – Colony Collapse Disorder). Zwierzętom zagrażają pestycydy, zmiany klimatu oraz pasożyty, przyczyniając się do wyraźnego spadku ich liczebności. Szczególnie groźny dla producentki miodu jest Varroa destructor – rodzaj roztocza wywołującego śmiertelnie groźną warrozę.