Ze świata nauki

Stworzenia tak niewielkich rozmiarów i podobnej budowy ciała zwykle w ogóle nie posiadają kończyn, dlatego chód niesporczaków – typowy dla dużo większych od nich owadów ­– zdumiewa naukowców.

Papugi od lat imponują swymi zdolnościami poznawczymi, jednak najnowsze odkrycie stawia je na równi z naczelnymi pod względem umiejętności wytwarzania narzędzi.

Dotąd dziecięce trajkotanie rejestrowano wyłącznie u naczelnych i u ptaków śpiewających. Do grona znanych gaworzących zwierząt dołączył właśnie nietoperz.

Odpowiedzi na to pytanie można szukać na podłożu ewolucyjnym i biologicznym.

PTSD określa zaburzenia psychiczne wywołane traumatycznymi przeżyciami, jak wojna, klęski żywiołowe, lub pełne przemocy dzieciństwo. Dotknięte nimi osoby zmagają się z napięciami lękowymi, halucynacjami i szeregiem innych uciążliwych przypadłości chronicznego stresu. Naukowcy zaobserwowali, że podobne objawy mogą wystąpić również u zwierząt.

Jeden cios posłużył do zrekonstruowania całego życia alaskańskiego mamuta. Po raz pierwszy na podstawie wydobytych szczątków wymarłego gatunku zwierzęcia naukowcom udało się tak dokładnie prześledzić dietę oraz trasę wędrówek konkretnego osobnika.

Przez długi czas żyrafy uchodziły za samotników, którym obojętne są relacje z własnymi pobratymcami. Tymczasem okazuje się, że pod względem złożoności zachowań społecznych długoszyim ssakom bliżej do słoni, naczelnych i waleni.

W świecie zwierząt roi się od jadowitych i trujących gatunków. Co sprawia, że toksyna w ich własnym organizmie nie wyrządza im samym żadnej krzywdy?

Naukowcy z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ analizują, jaki wpływ mają różne warunki atmosferyczne na wyniki bezdotykowego pomiaru temperatury osób wchodzących do budynków instytucji publicznych. Pozwala on wskazać osoby z podwyższoną temperaturą ciała, co może świadczyć o infekcji, czyli potencjalnie chorujące na COVID-19. Wyniki badań mają wesprzeć służbę zdrowia w walce z pandemią.

Wielu z nas nie potrafi się obejść z rana bez filiżanki kawy. Zawarta w napoju kofeina ma nas pobudzać do życia i poprawiać koncentrację. Okazuje się, że działa ona w podobny sposób również na pszczoły.

Psy potrafią rozpoznać, kiedy ludzie ich oszukują… przynajmniej czasami. W najnowszym artykule opublikowanym w czasopiśmie „Proceedings of the Royal Society B” zespół austriackich naukowców z Uniwersytetu Wiedeńskiego zaprezentował swoje badania, w których badano reakcję psów na próby oszukania ich przez obcych im ludzi. Ustalono, że psy nie ufają bezwarunkowo obcym ludziom i są w stanie – z pewnym prawdopodobieństwem – odróżnić prawdziwe przekonania od fałszywych.

Australijscy badacze przedstawili w czasopiśmie „Current Biology” dowody, wyprowadzone z badań genetycznych dużych grup ludzi, które wskazują na to, że określone społeczności wschodniej Azji borykały się z nawracającymi epidemiami wirusów od około 25 tysięcy lat. Epidemia po raz ostatni pojawiła się około 5 tysięcy lat temu i wówczas wygasła.

Nanomateriały są coraz częściej spotykane w naszym codziennym życiu.

Bakterie, archeony, grzyby i wirusy razem stanowią mikrobiom żywych organizmów, takich jak ludzie. Bez nich nasze życie nie byłoby w ogóle możliwe. Zamieszkują naszą skórę, organy wewnętrzne i inne części ciała. Wspierają jego najważniejsze procesy, ale bywają też szkodliwe. Zdecydowanie najwięcej wiemy o bakteriach, ale także pozostała część mikrobiomu zdecydowanie warta jest naszego zainteresowania.

Dostrzeżenie ptaka ukrywającego się w koronie drzewa bywa trudne. Najlepszą metodą, żeby stwierdzić jego obecność jest wsłuchanie się w jego głos. Specjaliści potrafią określić gatunek nawet rzadko występującego ptaka tylko po jego śpiewie. Może to być jednak trudne w przypadku gatunku Otus brookii brookii. Sowę, którą ostatnio widziano w 1892 roku i uznano za wymarłą, napotkał niedawno ornitolog i fotograf ze Smithsonian Instituton.

Najnowsze badania pokazują, że życie pojedynczego człowieka może trwać nawet od 120 do 150 lat, o ile wyeliminuje się wszystkie zagrożenia, które mogą je skrócić, jak choroby i nieszczęśliwe zdarzenia. To jednak „absolutny limit” – w tym czasie organizm całkowicie traci odporność i zdolność do regeneracji. Wyniki badań oparto na modelu matematycznym uwzględniającym badanie krwi pół miliona ludzi.

Zaraz po urodzeniu można przewidzieć wzrost z dokładnością do kilku centymetrów.

Około 17 tysięcy lat temu na ścianach jaskini Lascaux w południowej Francji nieznany nam dziś artysta namalował jelenia z niezwykle potężnym i rozłożystym porożem. Dla współczesnego obserwatora takie poroże może się wydawać zbyt duże, wręcz parodystyczne, ale w gruncie rzeczy jest to całkiem realistyczne przedstawienie zwierzęcia, które żyło w tamtym czasie na terenie całej Europy. Znamy je dzisiaj jako jeleń olbrzymi lub łoś irlandzki, Megaloceros giganteus.

Na świecie jest około 50 miliardów ptaków – około sześciu ptaków na jednego człowieka. Reprezentują ponad 9700 różnych gatunków, z których niektóre są bardzo liczne, a innym grozi wyginięcie. Obliczenia wykonano we współpracy z naukowcami obywatelskimi z całego świata przy użyciu precyzyjnych algorytmów w oparciu o dane z bazy eBird.

Interdyscyplinarne Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach oraz Katedra Slawistyki Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu mają zaszczyt zaprosić na II edycję Wykładów Mistrzów zatytułowaną "Debata Mistrzów: Edukacja dla klimatu". Wydarzenie będzie transmitowane na platformie MS Teams, 6 maja 2021 r. w godz. 13:15–15:15.