Ze świata nauki

Gatunki dzikich zwierząt, których obecność w świecie dla wielu jest oczywista, od wielu lat stanowi poważny temat. Nieustępujące kłusownictwo jest coraz lepiej zorganizowane, a zwierzęta coraz bardziej bezbronne.

Dwoje badaczy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis dowiodło, że imidaklopryd – związek chemiczny należący do grupy neonikotynidów, stosowany jako środek do zwalczania szkodników upraw rolnych – jest również szkodliwy dla pospolitych gatunków pszczół, które żyją na amerykańskich łąkach i uprawach – i to znacznie bardziej niż dotąd uznawano – pestycyd pozostaje w organizmie owada i na całe życie obniża jego płodność.

Klub Myśli Ekologicznej zaprasza na 73. spotkanie KME, którego gościem będzie Wojciech Eichelberger – jeden z najbardziej znanych w Polsce psychoterapeutów, publicysta i pisarz, jeden z pionierów buddyzmu w Polsce.

„Utalentowane” psy często przechylają swoją głowę, zanim poprawnie zidentyfikują zabawkę.

Katar jest dolegliwością, z którą każdy z nas się spotkał. Mimo, że wizja świata bez kataru jest bardzo kusząca, obserwacje i badania nie przewidują pozbycia się nieżytu nosa na zawsze. Za wszystko odpowiedzialne są wciąż mutujące wirusy oraz liczne czynniki zewnętrzne.

Jedną z najczęstszych chorób płuc jest popularnie nazywane POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc. 19 listopada został poświęcony temu schorzeniu dla szerzenia świadomości i wiedzy na temat zagrożeń, jakie pociąga za sobą ta choroba.

Międzynarodowy zespół naukowców zidentyfikował nową metodę usuwania starzejących się komórek. Liczą na to, że dzięki niej starzenie się i związane z nim schorzenia będą skuteczniejsze niż wcześniej i mniej narażone na efekty uboczne.

Wisła, najdłuższa polska rzeka, nazywana królową rzek, jej dwa źródła znajdują się na zachodnim brzegu Baraniej Góry, uchodzi do Morza Bałtyckiego. Płynie m.in. przez Kraków, Sandomierz, Warszawę, Toruń. Nazywana jest ostatnią dziką rzeką Europy ze względu na przeważnie nieuregulowane koryto. Czy pod względem jakości wody również znajduje się w czołówce europejskich rzek? Postanowili to sprawdzić naukowcy ze Śląskiego Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego (ŚCW) we współpracy z Fundacją Why Not.

Październik jest Miesiącem Świadomości Raka Piersi zainicjowanym w 1985 roku. Już wtedy zdawano sobie sprawę, jak ważna jest profilaktyka oraz samoświadomość onkologiczna. Dobrze wiemy, że w przypadku chorób, a zwłaszcza chorób nowotworowych czas jest niezwykle ważny, a wczesne wykrycie nieprawidłowości pozwala na całkowite wyleczenie. O metodach diagnozowania nowotworów piersi mówi dr hab. Armand Cholewka, prof. UŚ z Instytutu Inżynierii Biomedycznej:

Klub Myśli Ekologicznej zaprasza na 72. spotkanie, którego gościem będzie prof. dr hab. Tadeusz Sławek – poeta, tłumacz, eseista, literaturoznawca, samorządowiec, były Rektor Uniwersytetu Śląskiego, jedna z najbardziej rozpoznawalnych, barwnych i wszechstronnych postaci, związanych ze Śląskiem.

Ból pleców jest niezwykle powszechny u ludzi, a 26% Amerykanów zgłasza co najmniej jeden pełny dzień bólu w dolnej części pleców przypadający na trzy miesiące, co potwierdza badanie z 2006 roku opisane w czasopiśmie Spine.

Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii przyznano w 2021 roku za "odkrycie receptorów temperatury i dotyku". Szwedzka Akademia Nauk wyróżniła dwóch badaczy (każdego po połowie). Nagrodę otrzymali David Julius z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco i Ardem Patapoutian z Howard Hughes Medical Institute w La Jolla (USA). Zapraszamy do lektury uzasadnienia przyznanej nagrody.

Od lat intensywnie badane są genetyczne podstawy plastyczności komórek roślinnych. Poznanie mechanizmów sterujących przeprogramowaniem komórki organizmu roślinnego przyczyni się do opracowania efektywnych metod regeneracji roślin oraz ich modyfikacji genetycznej. Ta ostatnia jest potężnym narzędziem biotechnologii roślin. Niestety ważne z ekonomicznego punktu widzenia gatunki, m.in. jęczmień, kukurydza, sorgo czy ryż, są trudne w transformacji.

Australijskie ropuchy w przeciągu 100 lat ewoluowały w kanibali. Ich południowoamerykańscy kuzyni nadal jednak stronią od pożerania przedstawicieli własnego gatunku.

Wszystkie żyjące współcześnie węże są potomkami zaledwie kilku gatunków, które przetrwały wielką katastrofę, spowodowaną zderzeniem z planetoidą. Wyginięcie dinozaurów i prawie wszystkich innych zwierząt morskich i lądowych otworzyło lukę w środowiskach, które pozwoliło wężom znacznie zwiększyć swoją liczebność, różnorodność i zakres występowania.

Naukowcy związani z Wydziałem Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego od kilku lat prowadzą badania, dzięki którym będzie można przyspieszyć hodowlę nowych odmian roślin uprawnych o dużym znaczeniu gospodarczym.

Piąta edycja Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE będzie inna niż dotychczasowe: ŚFN zainauguruje w sobotę 9 października uroczystą galą otwarcia, 10 października festiwal będzie odbywał się na terenie kampusu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz wzdłuż bulwarów Rawy, a od 11 do 15 października online. Jak co roku Przystanek Nauka objął patronat nad 5. Śląskim Festiwalem Nauki KATOWICE. Będzie nas można spotkać na dwóch przystankach stacjonarnych.

Naukowcy opracowali sztuczne struktury podobne do komórek, wykorzystujące materię nieorganiczną, która autonomicznie wchłania, przetwarza i wydala różnego rodzaju cząstki, odtwarzając podstawową funkcję żywych komórek.

Komórki mamuta włochatego (Mammuthus primigenius), który zmarł około 28 tys. lat temu, zaczęły wykazywać „oznaki życia” podczas przełomowego eksperymentu naukowego.

Po raz dziesiąty przyznano Breakthrough Prize – nagrody dla naukowców zmieniających świat, warte 3 miliony dolarów. Nagrody rozdawane są w trzech dziedzinach – naukach o zdrowiu, fizyce teoretycznej i matematyce. 9 września nagrodzono badaczy, których wieloletnia praca umożliwiła szybkie opracowanie szczepionek mRNA przeciw COVID-19, twórców superszybkiego zegara atomowego, bez którego niemożliwe by było odkrycie fal grawitacyjnych, i matematyka, rozwijającego teorię wiązek.