Sztuka / Architektura
Patrycja Machałek | fot. fot. Paulina Bajorowicz
W świecie sztuki na początku XX wieku pojawiło się wiele ciekawych zwrotów akcji. Źródłem przeżycia artystycznego stało się m.in. doświadczenie oparte na zaangażowaniu wszystkich zmysłów, nie tylko wzroku. Twórczość artystyczna coraz śmielej przekraczała tradycyjną, muzealną barierę „proszę nie dotykać”, zapraszając odbiorców do doświadczeń haptycznych, smakowych czy zapachowych. Ta zmiana w języku sztuki stawia przed nami nowe wyzwania interpretacyjne, jednocześnie otwierając drzwi do głębszego, bardziej immersyjnego przeżycia. Jak zatem odczytywać dzieła, które komunikują się z nami poprzez trwające tylko chwilę bodźce? Okazuje się, że kluczem są wspólne kody kulturowe i pokoleniowe, które pozwalają budować narrację opartą na wspomnieniach. Opowiada o nich dr Agata Cowan-Stronciwilk z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, której badania zainspirowały artystkę Patrycję Machałek, autorkę projektu „Niesmaczne”.
W świecie sztuki na początku XX wieku pojawiło się wiele ciekawych zwrotów akcji. Źródłem przeżycia artystycznego stało się m.in. doświadczenie oparte na zaangażowaniu wszystkich zmysłów, nie tylko wzroku. Twórczość artystyczna coraz śmielej przekraczała tradycyjną, muzealną barierę „proszę nie dotykać”, zapraszając odbiorców do doświadczeń haptycznych, smakowych czy zapachowych. Ta zmiana w języku sztuki stawia przed nami nowe wyzwania interpretacyjne, jednocześnie otwierając drzwi do głębszego, bardziej immersyjnego przeżycia. Jak zatem odczytywać dzieła, które komunikują się z nami poprzez trwające tylko chwilę bodźce? Okazuje się, że kluczem są wspólne kody kulturowe i pokoleniowe, które pozwalają budować narrację opartą na wspomnieniach. Opowiada o nich dr Agata Cowan-Stronciwilk z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, której badania zainspirowały artystkę Patrycję Machałek, autorkę projektu „Niesmaczne”.
Altanka w Żarkach, jedna z pierwszych inwestycji Raczyńskich | fot. Dorota Malczewska-Pawelec
Przedwojenna willa w Żarkach | fot. Dorota Malczewska-Pawelec
Dr hab. Dorota Malczewska-Pawelec, prof. UŚ | fot. archiwum prywatne
Na początku 2023 roku Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego wydało monografię zatytułowaną „Miasto-ogród” Żarki. Historia, której autorką jest dr hab. Dorota Malczewska-Pawelec, prof. UŚ z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego. Monografia jest pierwszą publikacją, która odtwarza dzieje jurajskiego „miasta-ogrodu”. W oparciu o rozległą bazę źródłową (m.in. Archiwa Państwowe w Częstochowie, Katowicach, Kielcach, archiwa sądów rejonowych w Częstochowie i Myszkowie, Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku) powstała niezwykle fascynująca praca naukowa, która rekonstruuje nie tylko urbanistykę osady, ale przybliża także życie codzienne i atmosferę tego międzywojennego letniska.
Na początku 2023 roku Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego wydało monografię zatytułowaną „Miasto-ogród” Żarki. Historia, której autorką jest dr hab. Dorota Malczewska-Pawelec, prof. UŚ z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego. Monografia jest pierwszą publikacją, która odtwarza dzieje jurajskiego „miasta-ogrodu”. W oparciu o rozległą bazę źródłową (m.in. Archiwa Państwowe w Częstochowie, Katowicach, Kielcach, archiwa sądów rejonowych w Częstochowie i Myszkowie, Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku) powstała niezwykle fascynująca praca naukowa, która rekonstruuje nie tylko urbanistykę osady, ale przybliża także życie codzienne i atmosferę tego międzywojennego letniska.
„Landszaft 5”. Farby z roślin naturalnych, węgiel drzewny, papier ryżowy, płótno lniane, 100/100 cm | fot. archiwum dr K. Hilszczańskiej
„Landszaft 6”. Farby z roślin naturalnych, węgiel drzewny, papier ryżowy, płótno lniane, 160/120 cm | fot. archiwum dr K. Hilszczańskiej
Propagowanie ekologicznego podejścia do twórczej pracy to główny cel projektu pt. „The Garden of floral delights / Ogród polski”, realizowanego przez dr Katarzynę Hilszczańską z Instytutu Sztuk Plastycznych Uniwersytetu Śląskiego, laureatkę konkursu pn. „Swoboda badań” organizowanego w ramach Inicjatywy Doskonałości Badawczej.
Propagowanie ekologicznego podejścia do twórczej pracy to główny cel projektu pt. „The Garden of floral delights / Ogród polski”, realizowanego przez dr Katarzynę Hilszczańską z Instytutu Sztuk Plastycznych Uniwersytetu Śląskiego, laureatkę konkursu pn. „Swoboda badań” organizowanego w ramach Inicjatywy Doskonałości Badawczej.
Kwit cieszyńskiego kantora Andreasa Fabriego z 1735 roku z wyszczególnieniem wydatków na muzykę | fot. archiwum dr. Z. Mojżysza
Rękopiśmienny oryginał i transkrypcja fragmentu arii „Ihr brüllenden Donner” z repertuaru kościoła Jezusowego | fot. archiwum dr. Z. Mojżysza
Jak doszło do odkrycia zapomnianych kantat cieszyńskich? Czym się one charakteryzują? Jak wygląda krytyczne opracowanie dzieł muzycznych?
Jak doszło do odkrycia zapomnianych kantat cieszyńskich? Czym się one charakteryzują? Jak wygląda krytyczne opracowanie dzieł muzycznych?
Źródło: Niedersächsisches Landesamt für Denkmalpflege
Naukowcy odkryli kolejny dowód na to, że neandertalczycy mieli zmysł artystyczny i otaczali się przedmiotami, które miały większą wartość, niż tylko użytkowa. Kość jelenia sprzed 51 tysięcy lat, znaleziona w jaskini w północnych Niemczech, nosi ślady bardzo precyzyjnego, wyszukanego zdobienia. Świadczy ona o rozbudowanej wyobraźni koncepcyjnej u naszych prakuzynów.
Naukowcy odkryli kolejny dowód na to, że neandertalczycy mieli zmysł artystyczny i otaczali się przedmiotami, które miały większą wartość, niż tylko użytkowa. Kość jelenia sprzed 51 tysięcy lat, znaleziona w jaskini w północnych Niemczech, nosi ślady bardzo precyzyjnego, wyszukanego zdobienia. Świadczy ona o rozbudowanej wyobraźni koncepcyjnej u naszych prakuzynów.
Dr Barbara Lewicka w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku | fot. archiwum prywatne
Artysta prawie nigdy nie funkcjonuje sam. Wokół twórców powstaje szereg instytucji: akademie, szkoły, galerie, muzea, domy aukcyjne, towarzyszą im także kolekcjonerzy, nabywcy, marszandzi. Rodzi się środowisko krytyków, recenzentów, historyków sztuki itp. Te podmioty tworzą świat sztuki – mówi dr Barbara Lewicka, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Śląskiego.
Artysta prawie nigdy nie funkcjonuje sam. Wokół twórców powstaje szereg instytucji: akademie, szkoły, galerie, muzea, domy aukcyjne, towarzyszą im także kolekcjonerzy, nabywcy, marszandzi. Rodzi się środowisko krytyków, recenzentów, historyków sztuki itp. Te podmioty tworzą świat sztuki – mówi dr Barbara Lewicka, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Śląskiego.
W lewym górnym rogu jednego z najsłynniejszych obrazów w historii – „Krzyku” Edvarda Muncha – znajduje się ledwo widoczna, napisana ołówkiem tajemnicza inskrypcja „To mogło zostać namalowane tylko przez szaleńca!”. Prawdopodobnie rozwiązano wreszcie zagadkę, kto za nią odpowiada.
W lewym górnym rogu jednego z najsłynniejszych obrazów w historii – „Krzyku” Edvarda Muncha – znajduje się ledwo widoczna, napisana ołówkiem tajemnicza inskrypcja „To mogło zostać namalowane tylko przez szaleńca!”. Prawdopodobnie rozwiązano wreszcie zagadkę, kto za nią odpowiada.
Budynek Wydziału Nauk Społecznych UŚ | fot. materiały UŚ
W tym miejscu kiedyś znajdował się Miejski Ogród Naukowy z ogrodem botanicznym i zwierzyńcem, dziś – budynek Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ | fot. materiały UŚ
Korty katowickiego klubu tenisowego, boisko KS Kolejarza i Torkat – pierwszy sztuczny tor łyżwiarski w Polsce, a także Bank Rzeszy, Dom Związkowy Gminy Ewangelickiej (późniejsza siedziba PZPR), wreszcie ogród botaniczny i zwierzyniec, jak również słynna willa Grundmanna – to zaledwie kilka obiektów, które mieściły się przy ulicy Bankowej – dzisiaj kojarzącej się przede wszystkim z kampusem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Korty katowickiego klubu tenisowego, boisko KS Kolejarza i Torkat – pierwszy sztuczny tor łyżwiarski w Polsce, a także Bank Rzeszy, Dom Związkowy Gminy Ewangelickiej (późniejsza siedziba PZPR), wreszcie ogród botaniczny i zwierzyniec, jak również słynna willa Grundmanna – to zaledwie kilka obiektów, które mieściły się przy ulicy Bankowej – dzisiaj kojarzącej się przede wszystkim z kampusem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Wykład dr Magdaleny Szyndler „Folklor muzyczny Beskidów. Karpackie instrumenty ludowe” odbył się 14 grudnia 2017 roku i był pierwszym z cyklu wykładów mistrzowskich „Artysta – powołanie czy profesja”, który dr hab. Małgorzata Kaniowska przygotowała wraz ze swoimi współpracownikami.
Wykład dr Magdaleny Szyndler „Folklor muzyczny Beskidów. Karpackie instrumenty ludowe” odbył się 14 grudnia 2017 roku i był pierwszym z cyklu wykładów mistrzowskich „Artysta – powołanie czy profesja”, który dr hab. Małgorzata Kaniowska przygotowała wraz ze swoimi współpracownikami.
Wykład dr hab. Małgorzaty Kaniowskiej, prof. UŚ „Sztuka dyrygowania – historia i współczesność” odbył się 18 stycznia 2018 roku i był czwartym z cyklu wykładów mistrzowskich „Artysta – powołanie czy profesja”, który dr hab. Małgorzata Kaniowska przygotowała wraz ze swoimi współpracownikami.
Wykład dr hab. Małgorzaty Kaniowskiej, prof. UŚ „Sztuka dyrygowania – historia i współczesność” odbył się 18 stycznia 2018 roku i był czwartym z cyklu wykładów mistrzowskich „Artysta – powołanie czy profesja”, który dr hab. Małgorzata Kaniowska przygotowała wraz ze swoimi współpracownikami.