Ze świata nauki

12 października 2023 roku, a więc z ponad rocznym poślizgiem, ma wystartować kolejna misja NASA, której celem będzie asteroida. Tym razem będzie to asteroida metalowa.

Po latach oczekiwań i ciężkiej pracy zespołu OSIRIS-REx (Origins, Spectral Interpretation, Resource Identification and Security – Regolith Explorer), kapsuła z fragmentami skał i regolitu zebranymi z asteroidy Bennu w końcu znalazła się na Ziemi. Wylądowała 24 września 2023 roku w docelowym obszarze poligonu testowo-szkoleniowego Departamentu Obrony w stanie Utah w pobliżu Salt Lake City.

Wydawałoby się, że era amatorów przypadkowo odkrywających nowe komety już dawno minęła. Nic bardziej mylnego. 12 sierpnia 2023 roku Hideo Nishimura zauważył jasny obiekt i wykonał zdjęcie standardowym aparatem cyfrowym.

7 września 2023 roku z japońskiego Centrum Kosmicznego Tanegashima na rakiecie H-IIA wystartował satelita XRISM (X-ray Imaging and Spectroscopy Mission). Misja kierowana jest przez JAXA (Japan Aerospace Exploration Agency) we współpracy z NASA i przy udziale ESA (European Space Agency). Nowe obserwatorium rentgenowskie pomoże studiować wybuchające gwiazdy, czarne dziury, ma zapewnić astronomom rewolucyjne spojrzenie na rentgenowskie niebo.

24 września 2023 roku planowany jest powrót na Ziemię sondy OSIRIS-REx, która pobrała próbki z asteroidy Bennu.

Indie zostały czwartym krajem, któremu udało się wylądowanie na Księżycu. Łazik Pragyan może przyczynić się do uzyskania istotnych informacji na temat regionu bieguna południowego.

Maleńki księżyc Saturna ma duże znaczenie w poszukiwaniu życia na innych światach. Z najnowszych badań prowadzonych na danych pochodzących z zakończonej kilka lat temu misji Cassini wynika, że na Enceladusie znajduje się kluczowy składnik życia.

Wszyscy doskonale wiemy, że woda jest niezbędna do życia, przynajmniej takiego, jakie znamy. Naukowcy od dekad głowią się, czy w podobny sposób jak na Ziemi mogła przyczynić się do powstania życia na innych planetach. Innym ważnym pytaniem jest, skąd wzięła się na naszej planecie. 

14 lipca 2023 roku wystartowała indyjska misja kosmiczna Chandrayaan-3, której celem jest eksploracja Księżyca. W jej skład wchodzą lądownik Vikram i łazik Pragyan. Było to już trzecie, na szczęście udane, podejście do startu. Lądowanie na Księżycu zaplanowano na 23 sierpnia 2023 roku.

Oceany głębokie na kilkadziesiąt kilometrów i warunki sprzyjające życiu. Takie wnioski dotyczące pięciu dużych księżyców Urana wyciągnęli naukowcy analizujący dane zebrane przez sondę Voyager 2.

Astronomowie odkryli egzoplanetę wielkości Jowisza, która nie powinna istnieć. Przetrwała bowiem śmierć swojej gwiazdy macierzystej, która w nagłym i potężnym rozbłysku powinna całkowicie unicestwić planetę.

Nowe teleskopy kosmiczne NASA i ESA, Roman i Euclid, będą badać ciemną energię. Euclid ma zostać uruchomiony już w lipcu 2023 roku, do maja 2027 roku do Euclida dołączy Nancy Grace Roman Space Telescope. Zadaniem sond będzie zbadanie, dlaczego ekspansja Wszechświata przyspiesza.

Prace nad powrotem na Księżyc i startem załogowej misji na Marsa nabierają tempa. Jednym z ich etapów jest budowa stacji okołoksiężycowej w ramach programu Gateway. 

Oczywiście nie chodzi o kontynent, ale jeden z księżyców Jowisza. 14 października 2024 roku wystartuje kolejna misja kosmiczna (do Jowisza dotrze w kwietniu 2030 roku). Jej celem będzie zbadanie, czy na Europie mogą panować warunki odpowiednie do życia.

2 czerwca 2003 roku wystartowała misja Mars Express. Od czasu rozpoczęcia operacji naukowych w 2004 roku, Mars Express dostarczył zapierających dech w piersiach widoków Marsa w trzech wymiarach, wykonał kompletną mapę składu chemicznego atmosfery, zbadał księżyc Marsa Fobosa i prześledził historię wody na Czerwonej Planecie, wykazując, że Mars kiedyś miał warunki środowiskowe, które mogły być wystarczające dla powstania życia.

Badania prowadzone na University of Florida pokazały, że około jedna trzecia egzoplanet krążących wokół niewielkich czerwonych karłów i znajdujących się w odpowiedniej (tak zwanej zamieszkiwalnej) odległości od swojej gwiazdy mogą mieć warunki odpowiednie do zamieszkania. Takich gwiazd na Drodze Mlecznej są setki milionów!

Astronomowie odkryli 62 nowe księżyce krążące wokół Saturna! Łączna liczba naturalnych satelitów tej planety wzrosła zatem do 145, a to oznacza, że gazowy gigant przejął od Jowisza koronę króla księżyców Układu Słonecznego.

Od dziesięcioleci wiemy, że Słońce znajduje się w tzw. lokalnym bąblu, czyli obszarze małej gęstości i wysokotemperaturowej plazmy otoczonej powłoką zimnego, neutralnego gazu i pyłu. Dokładny jednak kształt i zasięg bąbla, czas jego powstawania oraz związek z formowaniem się gwiazd pozostawały niepewne. Niedawno astronomowie dokonali ważnych odkryć związanych z lokalnym bąblem.

Nowa technika przetwarzania naszych danych z satelity CryoSat należącego do Europejskiej Agencji Kosmicznej, ujawniła, że lodowce górskie na całym świecie straciły 2720 gigaton lodu, kurcząc się łącznie o 2% w latach 2010–2020, a 89% utraty lodu wynika z wyższych temperatur powietrza.

20 kwietnia 2023 roku firma Elona Muska SpaceX przeprowadziła start testowy swojej najważniejszej rakiety. Starship wystartował z kosmodromu w Boca Chica w Teksasie, nie dotarł jednak do finalnej granicy. Jego misja zakończyła się z hukiem niespełna 4 minuty po starcie, a szczątki spadły do Zatoki Meksykańskiej. Co właściwie się wydarzyło? Czy można jednak oceniać start superrakiety jako sukces?