Ze świata nauki

Analiza danych uzyskanych w ciągu ostatnich dwóch tygodni przez zespół badawczy NASA Double Asteroid Redirection Test (DART) pokazuje, że uderzenie sondy w asteroidę Dimorphos skutecznie zmieniło jej orbitę. Oznacza to, że pierwszy raz ludzkość celowo zmieniła ruch obiektu niebieskiego. Była to też pierwsza demonstracja technologii odchylania lotu asteroid.

W 2022 roku początek kalendarzowej i astronomicznej jesieni przypada tego samego dnia – w piątek 23 września.

Materia została schłodzona do temperatury 3 miliardów razy niższej niż temperatura przestrzeni międzygwiezdnej! Jest zimniej niż w najgłębszych głębinach kosmosu, z dala od wszelkich gwiazd.

29 sierpnia 2022 roku miał nastąpić start rakiety Space Launch System (SLS). Początkowo został przełożony na 3 września. Drugi termin jednak również został odwołany z powodu wycieku płynnego wodoru. Od tego czasu zespół inżynierów intensywnie pracuje nad uszczelnieniem połączenia między przewodem zasilającym rakietę w płynny wodór w mobilnej wyrzutni a rakietą SLS. 

29 sierpnia 2022 roku rusza nowa misja w kierunku Księżyca. Nieprzypadkowo otrzymała imię Artemis, siostry Apolla, którego nazwę nosił słynny program lotów na Księżyc na przełomie lat 60. i 70. XX wieku. Jego celem było wówczas bezpieczne wylądowanie człowieka na Srebrnym Globie oraz powrót na Ziemię.

Od połowy lipca można obserwować Perseidy, jeden z najbardziej regularnych i spektakularnych rojów meteorów, które przecinają orbitę ziemską. Największa intensywność zjawiska prognozowana jest na 12–13 sierpnia 2021 roku. W tym roku swój szczyt aktywności rój osiągnie w mniej korzystnych warunkach, niż rok temu, gdyż przypada w noc pełni Księżyca.  

NASA pracuje nad nowym teleskopem. Jego niezwykłość polega jednak na tym, że weźmie udział w misji… latającej. Zostanie umieszczony na gigantycznym balonie i wyniesiony na wysokość ponad 40 km nad powierzchnią Antarktydy.  

29 lipca 2022 roku przypadają 64. urodziny Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej, znanej jako NASA. Powołana do życia w 1958 roku zastąpiła istniejącą od 1915 roku NACA (National Advisory Comittee for Aeronautics). Tym samym, świeżo utworzona organizacja przejęła od poprzedniczki 8 tysięcy tamtejszych pracowników, fundusze w wysokości 100 milionów dolarów oraz trzy główne ośrodki badawcze. Najważniejszymi projektami w historii NASA, związanymi z eksploracją kosmosu, są: programy Mercury, Gemini, Apollo, Skylab, program wahadłowców oraz podjęte we współpracy ze Związkiem Radzieckim program Apollo-Sojuz i utworzenie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

W XX wieku w Układzie Słonecznym krążyło 9 planet, ale ich liczba zmieniła się w 2006 roku… O tym, jak Pluton został odwołany ze stanowiska ostatniej planety od Słońca opowiada dr hab. Ilona Bednarek, prof. UŚ z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego.

Wenus to druga pod względem odległości od Słońca planeta Układu Słonecznego i trzecie pod względem jasności ciało niebieskie widoczne na niebie (po Słońcu i Księżycu). Od zarania dziejów planeta intrygowała ludzi. Była znana od czasów prehistorycznych – pojawia się już na babilońskich tabliczkach zapisanych pismem klinowym w XVI wieku p.n.e.

Od 12 do 30 września 2022 Uniwersytet Otwarty w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach organizuje Uniwersyteckie Miasteczko Naukowe. 

Wspólny projekt NASA i ESA ma na celu sprowadzenie licznych próbek z Marsa, zbieranych teraz przez łazik Perseverance, który w kolejnych latach ma być wspierany przez dwa helikoptery wzorowane na Ingenuity. Ambitny projekt został właśnie udoskonalony. Ma się zakończyć w 2033 roku.

Po głośnej publikacji pierwszych obrazów uchwyconych przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, NASA przedstawia kolejne zdjęcia, tym razem obiektów w Układzie Słonecznym. Pierwsze to obrazy Jowisza i jego księżyców oraz widma kilku planetoid. Zdjęcia zostały wykonane w ramach testów urządzeń teleskopu. Dowiedzieliśmy się między innymi, jak szybkie obiekty może uchwycić teleskop Webba.

30 czerwca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Asteroid, ustanowiony przez ONZ, żeby kształtować świadomość, że uderzenie dużej planetoidy w Ziemię jest realne, a w dłuższej perspektywie czasu niemal pewne. Nauka próbuje przygotować się na to wydarzenie. Badanie planetoid to nie tylko badanie teraźniejszości, ale również historii Układu Słonecznego.

Nowy obiekt teleskopowy, który znajduje się na szczycie góry Devasthal w Himalajach (w dystrykcie Nainital w Indiach), będzie obserwował niebo, aby identyfikować takie obiekty, jak supernowe, soczewki grawitacyjne, śmieci kosmiczne i asteroidy. To największy w Azji teleskop z ciekłym lustrem.

W 2020 roku na Ziemię wróciły próbki pobrane z planetoidy Ryugu przez japońską sondę Hayabusa2. Po dwóch latach badań tego materiału naukowcy ogłosili pierwsze rewelacje – w próbkach odnaleziono ślady 23 różnych aminokwasów, czyli materiału organicznego, który jest podstawą i pierwotną formą życia. Czyżby więc materiał, z którego powstało życie na Ziemi, pochodził z kosmosu?

Potrzeba było 400 tys. pracowników i współpracowników NASA, aby w 1969 roku umieścić Neila Armstronga i Buzza Aldrina na Księżycu, ale wystarczył tylko jeden człowiek, aby rozpowszechnić ideę, że lądowanie na Księżycu było mistyfikacją. Nazywał się Bill Kaysing. 

Około 855 lat świetlnych od Ziemi znajduje się egzoplaneta należąca do klasy planet znanych jako gorące jowisze i jest bardzo dziwna. 

Planetoida (7335) 1989 JA o prawie dwukilometrowej średnicy minie w piątek 27 maja Ziemię z prędkością 76 000 km/h. Przeleci w odległości około 4 milionów kilometrów od nas, co stanowi dziesięciokrotność średniej odległości Księżyca od Ziemi. To największy obiekt, który minie nas (mamy nadzieję) w tak niedużej odległości w 2022 roku.

Sejsmometr umieszczony na powierzchni Marsa przez lądownik InSight odnotował dwa duże zdarzenia sejsmiczne: trzęsienia ziemi o magnitudzie 4,2 i 4,1. Tak mocnych wstrząsów na Marsie jeszcze nie notowano. Ich epicentrum też jest wyjątkowe – Dolina Marinera, największy rów tektoniczny w całym Układzie Słonecznym.