Ze świata nauki

Od ponad 40 lat producentom krzemowych paneli słonecznych sen z powiek spędzał nieznany defekt, obniżających ich wydajność. Naukowcom z Uniwersytetu w Manchesterze wreszcie udało się odnaleźć przyczynę tej trudności. Teraz wszystko w rękach inżynierów, którzy będą szukać rozwiązania dla tego defektu materiałowego.

Badacze z Uniwersytetu w Strasburgu odkryli, że wymieszanie dwóch niewielkich biocząsteczek – kwasu glioksalowego i kwasu pirogronowego w wodzie bogatej w siarczan żelaza wytwarza sieć reakcji przypominających podstawowe biochemiczne reakcje żywych organizmów. Odkrycie może pomóc nam dowiedzieć się, jakie reakcje chemiczne towarzyszył rozwojowi najwcześniejszych form życia na Ziemi.

Fragmenty tworzyw sztucznych i metali, okruchy szkła, a nawet bursztynu – to przykładowe zanieczyszczenia, które doktorant z Uniwersytetu Śląskiego, znalazł w próbkach węgla drzewnego i brykietu z węgla drzewnego – popularnych paliwach do grilla. Obecność tego typu substancji jest szczególnie niepożądana m.in. ze względu na związki muta- i kancerogenne, które powstają w wyniku spalania i osiadają na grillowanej żywności, a następnie, wraz z nią, dostają się do organizmu człowieka.

Od lat wiadomo, że eumelanina – ciemny barwnik melaniny – może przewodzić prąd. Dotąd jednak jego wydajność była niewielka. Włoscy naukowcy opracowali metodę, dzięki której miliard razy zwiększają przewodnictwo tego pigmentu. To czyni go doskonałym materiałem dla bioelektroniki i implantologii.

Nowoczesne materiały to określenie bardzo często pojawiające się w kontekście badań naukowców reprezentujących różne dziedziny naukowe, takie jak chemia, fizyka czy materiałoznawstwo. Z definicji powinny być nowe, atrakcyjne i interesujące z naukowego punktu widzenia. Dobrze jest też, jeśli można je także ocenić pod kątem potencjalnego zastosowania. Dopiero te dwie odsłony zaprojektowanego materiału pozwalają mówić o jego nowoczesności.

Czy słyszeliście kiedyś o eksperymencie Stanleya Millera dotyczącym powstania życia na Ziemi? Eksperyment został przeprowadzony na Uniwersytecie w Chicago w 1953 roku i polegał na stworzeniu symulacji hipotetycznych warunków środowiska wczesnej Ziemi (ponad 4 mld lat temu) i testowaniu możliwości zaistnienia takich ewolucji chemicznych, które mogłyby doprowadzić do powstania życia. 

3. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE odbywać będzie się od 12 do 14 stycznia, a poprzedzi go zaplanowana na 11 stycznia VIII Noc Biologów na Uniwersytecie Śląskim

Naukowcy z Massachusetts Institute of Technology uzyskali szczegółowy trójwymiarowy obraz kerogenu, czyli substancji organicznej, z której w odpowiednich warunkach powstaje ropa i gaz ziemny. Dzięki temu odkryciu możliwe będzie znacznie dokładniejsze niż dotychczas szacowanie zasobów gazu ziemnego, m.in. pochodzącego z łupków bitumicznych.

Naukowcy związani z Uniwersytetem Śląskim są autorami projektu statywu na probówki lub inne pojemniki laboratoryjne, który został objęty ochroną patentową. Zaprojektowany układ może składać się z jednej lub kilku półek z otworami na probówki czy fiolki. Jego unikalnym rozwiązaniem jest zastosowanie mechanizmu blokującego, który przytrzymuje naczynia w statywie, uniemożliwiając ich wypadnięcie nawet podczas obracania statywu.

Na początku stycznia 1839 roku francuski malarz Louis Jacques Mandé Daguerre opatentował sposób otrzymywania unikatowego obrazu nazwanego od jego nazwiska dagerotypem. Rząd Francji natychmiast wykupił patent, aby uczynić go własnością publiczną, a rok 1839 stał się symbolicznym początkiem fotografii komercyjnej. Rozmowa z prof. Aleksandrem Żakowiczem z Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego.

Nanotechnologia jest coraz intensywniej rozwijającą się dziedziną nauki, zastępującą konwencjonalne rozwiązania. Zastosowanie nanocząstek jako środków przeciwdrobnoustrojowych to jedna z jej możliwości. Niekontrolowane uwalnianie nanocząstek do środowiska w wyniku masowego stosowania ich w celach konsumenckich i przemysłowych staje się coraz poważniejszym zagrożeniem dla funkcjonowania wielu ekosystemów, w tym szczególnie mikrobiomu gleby.

W poszukiwaniu nowych sposobów wykorzystania energii słonecznej nauka poszła o kolejny krok do przodu. Na Uniwersytecie w Cambridge udoskonalono sposób dzielenia wody na wodór i tlen, wykorzystując enzymy produkowane przez algi i włączając w to najnowszą technologię chemiczną, naśladującą fotosyntezę.

Będziemy musieli przemyśleć raz jeszcze, czym są klasyczne barwy. Kolor różowy ma co najmniej 1,1 miliarda lat i żaden inny kolor, wedle obecnego stanu nauki, nie może pochwalić się tak długą historią. Ślady bakterii wytwarzających jasny róż odkryto w Mauretanii.

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego, Instytutu Metali Nieżelaznych w Gliwicach oraz Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu opracowali nowy sposób otrzymywania niskowrzących eterów i sulfidów 1-propenylowych (pochodnych winylowych) – związków o dużym znaczeniu w chemii, syntezie organicznej, biochemii, technologii chemicznej oraz technologii polimerów. Metoda została objęta ochroną patentową.

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego opracowali sposób otrzymywania 2,2'-bis(3,4-etylenodioksytiofenu) (BEDOT-u) – związku, który z powodzeniem może być wykorzystywany jako półprodukt do otrzymywania polimerów przewodzących. Rozwiązanie objęte ochroną patentową znajdzie zastosowanie m.in. w organicznej elektronice czy w przemyśle fotowoltaicznym.

Produkty posiadające przedrostek nano- możemy spotkać na rynku bardzo często. Można nawet powiedzieć, że nastał rodzaj mody na nanomateriały. Nanocząstki są składnikami kremów, tkanin, maści, ale mogą być również stosowane w medycynie czy rolnictwie. Zwykle wytwarzane są przez człowieka metodami fizycznymi i chemicznymi, jednak okazuje się, że ich „producentami” – oszczędniejszymi i bardziej ekologicznymi – mogą być także mikroorganizmy.

Na Tytanie, największym księżycu Saturna, panują warunki atmosferyczne niespotykane nigdzie indziej, poza Ziemią, a na dodatek na powierzchni znajdują się morza i rzeki. Wiele jest podobieństw, ale jest zasadnicza różnica - 180 stopni Celsjusza. Zamiast wody, płynie tam ciekły metan. Naukowcy od dawna fascynują się tym ciałem niebieskim, teraz NASA postanowiło wysłać tam… łódź podwodną.

Dr Jerzy Peszke oraz mgr Anna Nowak z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego opracowali nowy sposób wytwarzania nanocząstek tlenku miedzi (I) o właściwościach m.in. grzybo- i bakteriobójczych. Otrzymany proszek, o określonej wielkości ziaren, zastosowany na różnych materiałach zapobiega rozwojowi mikroorganizmów chorobotwórczych. Rozwiązanie zostało objęte ochroną patentową a  właścicielem wynalazku jest firma Pureko Sp z o.o. z Myszkowa.

25 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień DNA, upamiętniający publikację w czasopiśmie "Nature" z 1953 roku, w której opisano strukturę tego związku chemicznego.

Para walijskich astronomów ogłosiła właśnie niepokojącą wiadomość dla wypatrujących życia pozaziemskiego. Na podstawie obserwacji Mgławicy Kraba ustalili, że prawdopodobnie w przestrzeni kosmicznej jest znacznie mniej fosforu, niż dotąd zakładano. A to oznacza mniejsze prawdopodobieństwo powstania życia, dla którego fosfor jest bardzo ważnym pierwiastkiem.