Ze świata nauki

„Bazinga!” – to powiedzenie, które kojarzy każdy fan sitcomu „The Big Bang Theory”. Fraza jednego z bohaterów, którą można by przetłumaczyć jako „Ha, mam cię!”, odczytana jako kombinacja baru (Ba), cynku (Zn) i galu (Ga), zainspirowała naukowców do połączenia tych pierwiastków. Efekt okazał się zaskakujący.

Badaczom posługującym się nowoczesnym edytorem DNA udało się zakodować, a następnie odczytać i odtworzyć film w DNA bakterii. To pierwszy krok w ambitnym projekcie – jego celem ma być wykorzystanie bakterii jako mikroskopijnych rejestratorów danych, które mogą dotrzeć tam, gdzie ludzkie oko i ludzkie narzędzia nie mają dostępu.

Wzrost stężenia tlenków azotu, dwutlenku węgla oraz tak zwanych pyłów zawieszonych jest istotnym problem postępującej degradacji środowiska w wyniku przemysłowej aktywności współczesnej cywilizacji. Zespół naukowców z Uniwersytetu Śląskiego pracuje nad katalizatorami opartymi o nanotechnologię, dzięki którym możliwa będzie redukcja uwalniania się tych niebezpiecznych związków.

Naukowcy związani z Uniwersytetem Śląskim: dr Maciej Kapkowski, mgr Judyta Popiel, mgr Monika Słota, prof. zw. dr hab. inż. Jarosław Polański, dr Jacek Bogocz oraz mgr Kamila Czerny opracowali nowe sposoby utylizacji alkoholi mono- i dihydroksylowych oraz gliceryny. Metody te zostały objęte ochroną patentową.

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego i Politechniki Śląskiej opracowali nowe związki organiczne z grupy kwasów chinolinowych, które znajdą zastosowanie w wytwarzaniu leków przeciwnowotworowych. Decyzją Urzędu Patentowego RP wynalazek oraz sposób jego otrzymywania zostały objęte ochroną patentową.

Przedmiotem wynalazku, który został objęty ochroną patentową, jest sposób otrzymywania piro- i piezoelektrycznych monokryształów z rodziny trójglicynowych (np.TGS, DTGS) o pokroju płytkowym zachowujących właściwości ferroelektryczne. Materiały te mogą w szczególności znaleźć zastosowanie do budowy detektorów podczerwieni, detektorów piroelektrycznych czy przetworników piezoelektrycznych.

Naukowcy ogłosili, że znają już 52 geny odpowiedzialne za ludzką inteligencję. 40 z nich zostało niedawno zidentyfikowane. Razem są one odpowiedzialne za 20 procent poziomu inteligencji. Co ciekawe, stwierdzono zbieżność z genami odpowiedzialnymi za autyzm.

W ciągu następnych 100–200 lat stężenie dwutlenku węgla w ziemskiej atmosferze osiągnie poziom niespotykany od 200 milionów lat, czyli od okresu triasu. Ponadto, zanim nastanie XXIII wiek, klimat będzie najcieplejszy od 420 milionów lat.

Jedną z przyczyn nikłego zainteresowania naukowego żużlami hutniczymi może być fakt, że jeszcze do niedawna traktowane były jedynie jako uciążliwe odpady procesu produkcyjnego hut. Jednak mgr Rafał Warchulski, doktorant z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, udowadnia w swoich badaniach, że mają one znaczenie nie tylko naukowe, lecz również ekonomiczne, ekologiczne i wreszcie… historyczne.

23 marca 2017 roku o godz. 10.00 w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Śląskiego (Katowice, ul. Uniwersytecka 4, aula im. Andrzeja Pawlikowskiego) rozpocznie się pierwszy etap XI edycji Ogólnopolskiego Konkursu Chemicznego.

Pozostałości mikroorganizmów liczące sobie co najmniej 3,77 miliarda lat odkrył międzynarodowy zespół badawczy pod kierunkiem naukowców z University College of London. To jedna z absolutnie najstarszych form życia na Ziemi.

W ostatnich dniach lutego 2017 roku polską opinię publiczną poruszyła wzmożona wycinka drzew na prywatnych posesjach, na którą pozwalały nowe liberalne przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2017 roku. Może warto z tego powody przypomnieć, dlaczego drzewa są tak ważne, a ich wycinanie na potęgę – tak bardzo krótkowzroczne.

Odpowiedź brzmi: te same wytwarzane w mózgu substancje chemiczne, które odpowiadają za pozytywne emocje odczuwane przez człowieka w czasie stosunku seksualnego i po niektórych używkach – wynika z badań kanadyjskich naukowców opublikowanych w czasopiśmie „Scientific Reports”.

Pracownicy Uniwersytetu Śląskiego: prof. zw. dr hab. inż. Stanisław Krompiec, dr Michał Filapek, prof. zw. dr hab. Marian Paluch, dr hab. Sebastian Pawlus, doktoranci mgr Kinga Janicka i mgr Sławomir Kula oraz absolwent Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii UŚ mgr Dariusz Błach są twórcami wynalazku pn. „3,5-dipodstawione oraz 3,4,5-tripodstawione izoksazole oraz sposób ich otrzymywania”, który 24 stycznia 2017 roku decyzją UPRP roku został objęty ochroną patentową.

Rozmowa z prof. dr. hab. Jackiem Szade z Instytutu Fizyki im. Augusta Chełkowskiego Uniwersytetu Śląskiego.

50 lat temu został zamrożony pierwszy człowiek. Był nim James Hiram Bedford, były profesor psychologii na University of California w Berkeley, który zmarł na raka nerki 12 stycznia 1967 roku. 

Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego pracujący pod kierunkiem prof. dr. hab. Mariana Palucha badają struktury, które w przyszłości mogą przyspieszyć i poprawić działanie leków dostępnych na rynku farmaceutycznym. Interesującą ich strukturę mają tzw. ciała amorficzne (bezpostaciowe), łączące w sobie pewne cechy ciał stałych i cieczy.

7 października 1885 roku w Kopenhadze urodził się Niels Bohr. Duńczyk to jeden z najbardziej znanych fizyków w historii, laureat Nagrody Nobla oraz patron pierwiastka o liczbie atomowej 107.

5 października Komitet Noblowski ogłosił swój werdykt w sprawie tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie chemii. Tegoroczną nagrodę otrzymali: Jean-Pierre Sauvage, J. Fraser Stoddart oraz Bernard L. Feringa za "zaprojektowanie i syntezę maszyn molekularnych", na przykład sztucznych mięśni czy miniaturowych silniczków, niezbędnych do rozwoju nanotechnologii.

16 września 2016 roku w Chorzowie odbędzie się piąta ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Pomiędzy naukami – zjazd fizyków i chemików”. Gośćmi Śląskiego Międzyuczelnianego Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych (ŚMCEBI) będą młodzi naukowcy prowadzący badania w dziedzinie chemii, fizyki oraz dziedzinach pokrewnych.