Ze świata nauki

Konserwacja książek, dokumentów czy dzieł artystycznych to ogromne wyzwanie dla specjalistów, dlatego badacze starają się opracowywać coraz to nowe preparaty przydatne w ochronie takich zabytków.

Choć efekt udało się utrzymać tylko przez krótki czas, to jednak chemiczne manipulacje pozwoliły przekształcić wodę w metaliczny materiał przewodzący prąd.

Od 18 do 31 lipca Śląskie Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach we współpracy z Fundacją "Why Not" organizują wyprawę naukowo-badawczą od źródeł do ujścia Wisły. Patronat medialny nad wyprawą objął Przystanek Nauka.

Był jednym z tych naukowców, którym nie straszna była ani negatywna opinia większości, ani potrzeba podejmowania ryzyka. W pamiętnikach szwedzkiego lekarza Alexa Munthe znajdziemy wzmiankę o tym, że Pasteur bez żadnego zabezpieczenia, trzymając probówkę w ustach, podbierał od wściekłego buldoga potrzebną do badań ślinę. Nie jest przesadą powiedzenie, że Louise Pasteur należy do wąskiego grona ludzi, którzy swoją pracą i dokonaniami uratowali miliony istnień.

Wykorzystując neurotoksynę bakteryjną do sparaliżowania mięśni twarzy, zabiegi botoksu usuwają zmarszczki na czole. Mogą również utrudniać marszczenie brwi. To doprowadziło niektórych klinicystów do niezwykłego pomysłu, że botoks może złagodzić depresję, przerywając emocjonalne sprzężenie zwrotne występujące pomiędzy zachowaniem a mózgiem.

Choroba nowotworowa to jeden z najbardziej złożonych problemów, z jakimi zmaga się medycyna. Od wielu lat naukowcy z całego świata próbują znaleźć skuteczne rozwiązanie zwalczające raka lub hamujące jego rozwój. Pomimo licznie stosowanych środków, które mniej lub bardziej ingerują w organizm człowieka, żaden z nich nie kwalifikuje się jako panaceum dla tej choroby.

Aż co trzeci przypadek depresji jest odporny na standardowe leczenie. Czy gaz rozweselający może być alternatywą?

Antybiotykooporność jest narastającym problemem, z którym musi zmagać się współczesna medycyna. Wraz z początkiem pandemii powszechne stało się używanie środków dezynfekcyjnych, które podobnie jak antybiotyki mają działanie bakteriobójcze lub hamują wzrost bakterii. Substancje te łączy również to, że wpływają na nabywanie przez bakterie oporności.

Ciecze jonowe to ciekawy przykład materiałów wpisujących się w ideę tak zwanej zielonej chemii. Przy ich projektowaniu i otrzymywaniu uwzględnia się bowiem całkowitą eliminację lub jak najmniejsze użycie substancji niebezpiecznych i szkodliwych dla człowieka i środowiska.

Chromatografia cienkowarstwowa (TLC) jest popularną techniką separacyjną wykorzystywaną do rozdziału złożonych mieszanin. Jest bardzo tania w użyciu i relatywnie prosta. Ponadto nie wymaga dużych objętości rozpuszczalników chemicznych. Jednak współczesna aparatura laboratoryjna umożliwiająca szczegółową identyfikację pasm chromatograficznych jest kosztowna i niedostępna w wielu laboratoriach.

Badania pokazują, że musowanie piwa wpływa na jego smak. Naukowcy przekonują również, że znaczącą rolę odgrywa kształt szklanki, z której konsumujemy napój.

Chyba nikogo nie trzeba przekonywać do tego, jak ważne jest poszukiwanie kolejnych aktywnych substancji leczniczych, które mogą być wykorzystywane w terapiach przeciwnowotworowych. Wiedzą o tym doskonale naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego, prowadzący intensywne badania nad lekami i projektujący nowe substancje aktywne mogące wspierać nas w walce z nowotworami.

Większość badań, terapii i szczepionek przeciw SARS-CoV-2 koncentruje się na białku kolca (białku S, ang. spike), czyli ochronnym białku koronawirusa, bez którego wirus nie może zainfekować naszego organizmu. Niestety to białko mutuje dość szybko, co oznacza, że może z czasem uodpornić się na opracowane sposoby leczenia. Według naukowców trwalsze terapie można opracować, koncentrując się na innym białku wirusa – białku nukleokapsydu (białku N), które chroni RNA wirusa.

Bioplastik z trocin może zrewolucjonizować rynek tworzyw sztucznych. Naukowcy z Yale University odkryli, jak z odpadów produkcji drzewnej stworzyć wytrzymały i plastyczny materiał. Używają do tego ekologicznego rozpuszczalnika, a otrzymany produkt podlega recyklingowi i jest biodegradowalny – w odpowiednich warunkach całkowicie rozkłada się w trzy tygodnie. Ten ekologiczny materiał może zastąpić tworzywa sztuczne wytwarzane na bazie ropy naftowej, między innymi przy produkcji opakowań.

Nie od dziś wiadomo, że na jakość powietrza ma wpływ między innymi emisja szkodliwych gazów do atmosfery. Na szczególną uwagę zasługują kompozycje sześciu związków zawierających w swoim składzie azot i tlen. To tak zwane mieszaniny NOx. Warto dodać, że dwa z nich są szkodliwymi składnikami smogu. Mowa o mieszaninie tlenku azotu i dwutlenku azotu, kilkukrotnie bardziej toksycznej od tlenku siarki (SO2) i aż dziesięciokrotnie bardziej szkodliwej od tlenku węgla (CO).

Na świecie rocznie produkuje się ponad 2000 ton pochodnych chinoliny. Związki te wykazują właściwości przeciwmalaryczne, przeciwpierwotniakowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, a nawet przeciwastmatyczne, co sprawia, że budzą bardzo duże zainteresowanie nie tylko w świecie naukowym. 

Wszelkie związki chemiczne oparte na strukturze chinoliny wykazują interesującą aktywność biologiczną, przez co budzą duże zainteresowanie naukowców na całym świecie. Są użyteczne m.in. w projektowaniu leków o właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybiczych, przeciwmalarycznych, a nawet przeciwnowotworowych.

Wątroba produkuje komórki (limfocyty T regulatorowe), które sprawiają, że nie zachodzi w niej reakcja immunologiczna, która jest podstawą alergii. Biotechnolodzy znaleźli sposób, jak tę właściwość przenieść na cały organizm. Wysyłają nanocząstki uzbrojone w niewielką ilość alergenu, zaprogramowane tak, by trafiły prosto do wątroby. Tam pobudzają produkcję limfocytów, które rozprzestrzeniają się na cały organizm. Na razie technologia wypróbowana została tylko na myszach.

Naukowcy opatentowali pochodne perylenu, które mogą mieć zastosowanie między innymi w przemyśle optoelektronicznym. Pochodne charakteryzują się niezwykłą termiczną i fotochemiczną stabilnością.

Nauka ma kolejną propozycję odpowiedzi na pytanie, jak lód układa się w swoje niezwykłe kształty. Co sprawia, że powierzchnia lodu układa się w postaci niezwykle złożonych i delikatnych struktur? Ten fascynujący mikrokosmos, powstający pod cienką warstwą wody, powstaje ich zdaniem dzięki dynamicznemu współistnieniu trzech stanów skupienia – gazowego, ciekłego i stałego – jednocześnie. Szczególne znaczenie ma cienka warstwa wody utrzymująca się na powierzchni lodu.