Biologia
Opublikowano: 04 kwietnia 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 29
To, w jaki sposób ptaki orientują się w locie i potrafią przemierzyć tysiące kilometrów, by na koniec bezbłędnie trafić do gniazda, zawsze było fascynujące. Długo uważano, że dzieje się to albo dzięki ich precyzyjnemu wzrokowi, albo dlatego, że potrafią odczytać pole magnetyczne Ziemi i używają tej umiejętności tak, jak my kompasu. Nowe badania pokazały, że oba przypuszczenia się prawdziwe, a za wszystko odpowiedzialne są pewne specyficzne fotoreceptory.
Udało się rozwikłać tajemnicę, w jaki sposób ptaki nawigują podczas lotu. Dotąd podejrzewano, że mogą to robić dzięki żelazu, które znajduje się w ich komórkach i tworzy coś na wzór kompasu. A jednak niedawno odkryto, że żelazo pełni zupełnie inną funkcję – chroni ptaki przed nowotworami.
Opublikowano: 03 kwietnia 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 30
Udało się ustalić relację 22 genów do inteligencji. Odkrycie potwierdza, że zarówno natura, jak i kultura (wychowanie) leżą u podstaw inteligencji. Naukowcy uznają to za ważny krok. Deklarują, że wiedza ta w przyszłości może przyczynić się do rozwoju naszego myślenia.
Wiemy dziś o DNA i dziedziczeniu więcej niż kiedykolwiek przedtem. Wciąż jednak nasza wiedza o tym, jaką rolę pełnią poszczególne geny jest stosunkowo płytka. W ostatnich latach zmienia się to bardzo szybko, także za sprawą postępów w dziedzinie zwanej ogólnogenetycznymi badaniami asocjacyjnymi (GWAS, ang. genome-wise association studies). Zadaniem tych badań jest określenie związków między różnymi ludzkimi genotypami a ich fenotypami, czyli ich widocznymi, konkretnymi cechami.
Opublikowano: 21 marca 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 22
We wtorek 27 marca 2018 roku o godz. 17.30 w Kinoteatrze Rialto w Katowicach rozpocznie się LXVIII spotkanie Klubu Myśli Ekologicznej, którego organizatorami są prof. dr hab. Piotr Skubała z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego oraz dr Ryszard Kulik z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.
Klub Myśli Ekologicznej jest inicjatywą, która ma na celu propagowanie idei ekologicznych oraz prezentowanie osób wcielających te idee w życie. Spotkania organizowane w jego ramach mają inspirować, zachęcać do aktywności, wspierać oddolne inicjatywy oraz przyczyniać się do budowania kręgu osób angażujących się w pracę na rzecz przyrody i człowieka.
Opublikowano: 15 marca 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 23
22 marca przypada Światowy Dzień Wody. Tegoroczne hasło przewodnie brzmi „Nature for Water” ("Natura dla wody").
World Water Day został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją z 22 grudnia 1992 roku, a inicjatywa powołania takiego święta pojawiła się ponad pół roku wcześniej na konferencji Szczyt Ziemi 1992, która odbywała się w Rio de Janeiro w ramach Agendy 21. Chodziło o to, aby zwrócić uwagę na fakt, że woda pitna – substancja w niektórych rejonach świata tak powszechna, że aż pomijana i niezauważana – w innych krajach jest towarem wysoce luksusowym. Na początku lat 90. ubiegłego stulecia szacowano, że dostępu do wody pitnej nie ma aż miliard ludzi na świecie. Co roku wydarzeniu towarzyszy inne hasło przewodnie. Motywem przewodnim Światowego Dnia Wody 2018 jest „Nature for Water”.
Opublikowano: 12 marca 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 27
W ciągu kilku milionów lat z jednego gatunku pająka z rodzaju Ariamnes, żyjącego na jednej hawajskiej wyspie, wyewoluowało 14 gatunków, które teraz zajmują większość archipelagu. Na różnych wyspach żyją podobne pająki - brązowe, złote i białe. I chociaż pająki jednego koloru są do siebie bardzo podobne, to na każdej wyspie ewoluowały niezależnie. To fascynujący przykład na różnorodność i równocześnie powtarzalność ewolucji.
Około 2 do 3 milionów lat temu grupa pająków rodzaju Ariamnes rozpostarła swoje nici na wietrze i przez Ocean Spokojny rozpoczęła swoją podróż między hawajskimi wyspami. Były to pajęcze pasożyty, które żerowały na sieciach innych pająków, żywiąc się złapanymi w nie owadami.
Opublikowano: 28 lutego 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 21
Gdyby bonobo i szympans zwyczajny spotkały się twarzą w twarz, prawdopodobnie rozumiałyby nawzajem swoje gesty. W artykule opublikowanym właśnie w „PLOS Biology” badacze z Uniwersytetów w St. Andres, Yorku i Kyoto dowodzą, że wiele gestów używanych przez bonobo i szympansy zwyczajne mają to samo znaczenie.
Bonobo i szympans zwyczajny to blisko spokrewnione ze sobą dwa gatunki szympansa, które ewolucyjnie oddzieliły się od siebie prawdopodobnie około 1–2 milionów lat temu. Mieszkają też stosunkowo niedaleko od siebie w Afryce Środkowej (szympans zwyczajny występuje też w Afryce zachodniej), ale oddziela je rzeka Kongo i stąd ich terytoria nie pokrywają się.
Już wcześniej wiadomo było, że używają wielu podobnych gestów w komunikacji, ale skala tego zjawiska zaskoczyła naukowców.
Opublikowano: 17 lutego 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 25
W Patagonii odkopano być może najpotężniejszego dinozaura, jaki kiedykolwiek chodził po Ziemi. Swoim rozmiarem przewyższył nawet Argentynozaura, potężnego zauropoda, żyjącego w okresie wczesnej kredy.
W dalekiej Patagonii, w południowej części Argentyny, grupa paleontologów odkopała szczątki dinozaura sprzed około 90 milionów lat. Rozmiary jego kości wskazują na to, że może to być nowy gatunek przewyższający wagą i rozmiarem wszystkie dotąd odkryte stworzenia żyjące na lądzie.
Stworzenie, które nie ma jeszcze nazwy, mierzyło nawet do 40 metrów długości i ważyło co najmniej 80 ton. To mniej więcej tyle, ile waży 14 dorosłych samców słoni afrykańskich. Paleontolodzy, którzy pracowali przy wykopaliskach, twierdzą, że jest to największy dinozaur, jakiego dotąd znaleziono.
Opublikowano: 13 lutego 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 22
Najnowsze badania pokazują, że za rozwój i proces myślenia u czworonożnych zwierząt i ludzi odpowiedzialny jest archaiczny wirus, który zadomowił się w naszym mózgu i stworzył precyzyjny proces przekazywania informacji między komórkami nerwowymi.
Dawno, dawno temu – jak przedstawia nam to najnowsza publikacja w czasopiśmie „Cell” – pewien wirus pozostawił swój kod genetyczny w genomie czworonożnych zwierząt. Ten urywek kodu jest wciąż aktywny i działa w ludzkim mózgu, gdzie wykonuje czynność bardzo typową dla wirusów – pakuje informację genetyczną i przekazuje ją z komórek nerwowych do sąsiadujących z nimi niewielkich kapsuł, które same wyglądają zupełnie jak wirusy. Te niewielkie pakiety informacji mogą mieć kluczowe znaczenie w procesie komunikowania i reorganizowania się nerwów.
Opublikowano: 07 lutego 2018
Aktualizacja:
11 lutego 2025
Wyświetlenia: 22
W świecie zwierząt golec piaskowy zajmuje wyjątkowe miejsce i raczej nie chodzi o jego specyficzną urodę. Bardzo rzadko choruje na nowotwory, jest odporny na niektóre typy bólu i może przetrwać bez tlenu nawet do 18 minut. Być może jednak jego najbardziej niesamowitą cechą jest to, że nie ten niewielki gryzoń nie starzeje się.
Golec piaskowy na pierwszy rzut oka nie zachwyca. Ten niewielki kretoszczur żyjący na pustynnych obszarach Afryki Wschodniej ma pomarszczoną różową skórę, którą widać tak wyraźnie, ponieważ prawie zupełnie pozbawiony jest owłosienia. Żyje głównie pod ziemią, w dużych koloniach przypominających trochę roje pszczół. Centrum stanowi jedna samica-królowa i kilka samców zajmujących się rozpłodem, a cała reszta osobników obu płci żyje „wstrzemięźliwie” i pracuje na rzecz stada.
Podtytuł (lead):
Dzięki skamieniałym szczątkom gatunku Homo sapiens naukowcom udało się odtworzyć ewolucyjne zmiany ludzkiego mózgu prowadzące do współczesnego, kolistego kształtu. Analizy oparte na zmianach wielkości i kształtu przestrzeni wewnątrzczaszkowej pokazują, że organizacja mózgu, a więc jego przypuszczalna funkcjonalność, rozwijała się stopniowo i dopiero niedawno osiągnęła współczesny kształt.
Autor:
Ryszard Knapek
Opublikował:
Ryszard Knapek
Autor:
Ryszard Knapek
Opublikował:
Ryszard Knapek
Opublikowano: 02 lutego 2018
Aktualizacja:
04 kwietnia 2025
Wyświetlenia: 22
Dzięki skamieniałym szczątkom gatunku Homo sapiens naukowcom udało się odtworzyć ewolucyjne zmiany ludzkiego mózgu prowadzące do współczesnego, kolistego kształtu. Analizy oparte na zmianach wielkości i kształtu przestrzeni wewnątrzczaszkowej pokazują, że organizacja mózgu, a więc jego przypuszczalna funkcjonalność, rozwijała się stopniowo i dopiero niedawno osiągnęła współczesny kształt.