Historia / Archeologia
Prasa winiarska sprzed ok. 3 tysięcy lat została odkopana w Libanie, niedaleko starożytnego fenickiego miasta. Fenicjanie, śródziemnomorski lud handlowy, przyczynili się do rozpropagowania wina jako napoju towarzyskiego i religijnego, w Grecji i Rzymie. Do teraz nie wiedzieliśmy, jak sami produkowali wino. Niewielka osada, na terenie której znaleziono prasę, otoczona była ogromnymi uprawami winorośli i zaopatrywała w wino Sydon, jedno z najpotężniejszych miast wczesnej starożytności.
Prasa winiarska sprzed ok. 3 tysięcy lat została odkopana w Libanie, niedaleko starożytnego fenickiego miasta. Fenicjanie, śródziemnomorski lud handlowy, przyczynili się do rozpropagowania wina jako napoju towarzyskiego i religijnego, w Grecji i Rzymie. Do teraz nie wiedzieliśmy, jak sami produkowali wino. Niewielka osada, na terenie której znaleziono prasę, otoczona była ogromnymi uprawami winorośli i zaopatrywała w wino Sydon, jedno z najpotężniejszych miast wczesnej starożytności.
Dr Jacek Szpak | fot. Agnieszka Sikora
Sanktuarium Matki Boskiej Leśniowskiej, część zespołu klasztornego oo. paulinów | fot. Maria Sztuka
Zakonnicy, których głównym celem były kontemplacja, modlitwa, pokuta i kult Bogurodzicy, aby przeżyć i utrzymać zabudowania klasztorne, musieli prowadzić własną działalność gospodarczą. Dokumentacja gospodarcza to dziś skarbnica wiedzy dla badaczy.
Zakonnicy, których głównym celem były kontemplacja, modlitwa, pokuta i kult Bogurodzicy, aby przeżyć i utrzymać zabudowania klasztorne, musieli prowadzić własną działalność gospodarczą. Dokumentacja gospodarcza to dziś skarbnica wiedzy dla badaczy.
W całej Europie to Włosi są narodem najbardziej zróżnicowanym genetycznie. Ich różnorodność pokazuje w pomniejszonej skali zmienność genetyczną między południową a północną Europą. Najnowsze badania przynoszą ciekawe wieści – ta różnorodność swój początek ma dużo wcześniej niż jakiekolwiek polityczne zmienności, z których znana jest Italia, bo aż w szczycie ostatniego zlodowacenia, 19 tysięcy lat temu.
W całej Europie to Włosi są narodem najbardziej zróżnicowanym genetycznie. Ich różnorodność pokazuje w pomniejszonej skali zmienność genetyczną między południową a północną Europą. Najnowsze badania przynoszą ciekawe wieści – ta różnorodność swój początek ma dużo wcześniej niż jakiekolwiek polityczne zmienności, z których znana jest Italia, bo aż w szczycie ostatniego zlodowacenia, 19 tysięcy lat temu.
Dr hab. Bożena Czwojdrak prof. UŚ, mediewistka z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego
Żyjemy w czasach, w których niespodziewanie przychodzi nam przeżywać to, z czym mierzyli się nasi przodkowie. Na całym świecie mamy świetnie wyposażone nowoczesne laboratoria medyczne, wybitnych naukowców, potrafimy wysłać człowieka w kosmos, ale wobec niewidzialnych wirusów czy bakterii ciągle jesteśmy bezradni, jak ludzie w średniowieczu.
Żyjemy w czasach, w których niespodziewanie przychodzi nam przeżywać to, z czym mierzyli się nasi przodkowie. Na całym świecie mamy świetnie wyposażone nowoczesne laboratoria medyczne, wybitnych naukowców, potrafimy wysłać człowieka w kosmos, ale wobec niewidzialnych wirusów czy bakterii ciągle jesteśmy bezradni, jak ludzie w średniowieczu.
Wykopaliska prowadzone w Warstwie 1 w jaskini Baczo Kiro. © Tsenka Tsanova, License: CC-BY-SA 2.0
W bułgarskiej jaskini Baczo Kiro znaleziono najstarsze w Europie ślady Homo sapiens. Na podstawie analizy znalezionych kamiennych narzędzi, pozostałości upolowanych zwierząt, przetworzonych kości i ozdób ich wiek udało się ustalić na 45 tysięcy lat. Odkrycie z tego czasu oznacza, że nasi przodkowie przybyli do Europy wcześniej, niż dotąd uważano. Badanie kamiennych narzędzi pokazuje, że mieszkańców Baczo Kiro wiele łączyło z ludźmi zamieszkującymi odległe części Azji.
W bułgarskiej jaskini Baczo Kiro znaleziono najstarsze w Europie ślady Homo sapiens. Na podstawie analizy znalezionych kamiennych narzędzi, pozostałości upolowanych zwierząt, przetworzonych kości i ozdób ich wiek udało się ustalić na 45 tysięcy lat. Odkrycie z tego czasu oznacza, że nasi przodkowie przybyli do Europy wcześniej, niż dotąd uważano. Badanie kamiennych narzędzi pokazuje, że mieszkańców Baczo Kiro wiele łączyło z ludźmi zamieszkującymi odległe części Azji.
23 maja 1707 roku urodził się Carl von Linné, Karol Linneusz, oświeceniowy przyrodnik, który stworzył podstawy nowoczesnej klasyfikacji organizmów żywych.
23 maja 1707 roku urodził się Carl von Linné, Karol Linneusz, oświeceniowy przyrodnik, który stworzył podstawy nowoczesnej klasyfikacji organizmów żywych.
200 lat temu, 27 kwietnia 1820 roku, urodził się Herbert Spencer, angielski filozof i socjolog, jeden z najważniejszych myślicieli połowy XIX wieku. Spencer jeszcze przed Darwinem wprowadził pojęcie ewolucji do powszechnego myślenia i chociaż jego koncepcja ewolucyjna nie przetrwała próby czasu, to utorowała drogę koncepcji darwinizmu w naukach społecznych i przyrodniczych. Swój ślad – i kilka pojęć – zostawił też na polu socjologii i antropologii.
200 lat temu, 27 kwietnia 1820 roku, urodził się Herbert Spencer, angielski filozof i socjolog, jeden z najważniejszych myślicieli połowy XIX wieku. Spencer jeszcze przed Darwinem wprowadził pojęcie ewolucji do powszechnego myślenia i chociaż jego koncepcja ewolucyjna nie przetrwała próby czasu, to utorowała drogę koncepcji darwinizmu w naukach społecznych i przyrodniczych. Swój ślad – i kilka pojęć – zostawił też na polu socjologii i antropologii.
Prof. dr hab. Jerzy Sperka, dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego
Od kilku lat obchodzimy Święto Chrztu Polski (zostało ustanowione w 2019 roku). Jako datę przyjęto 14 kwietnia. Dlaczego ten dzień? Odpowiada prof. dr hab. Jerzy Sperka, dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego.
Od kilku lat obchodzimy Święto Chrztu Polski (zostało ustanowione w 2019 roku). Jako datę przyjęto 14 kwietnia. Dlaczego ten dzień? Odpowiada prof. dr hab. Jerzy Sperka, dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego.
Jaskinia Figueira Brava, Arrabida, Portugalia. Zdjęcie: Pedro Souto © João Zilhão
Ryby i owoce morza stanowiły podstawę pożywienia neandertalczyków, którzy zamieszkiwali jaskinię Figueira Brava, znajdującą się na portugalskim wybrzeżu oceanicznym. To odkrycie, opisane właśnie w czasopiśmie „Science”, oznacza że rybołówstwo i morskie zbieractwo było techniką dobrze znaną neandertalczykom żyjącym w Europie około 100 tysięcy lat temu. Jak dotąd uważano, że morskie ryby jadał tylko Homo sapiens i jedna z teorii wiąże z tym nawet przyspieszony rozwój jego mózgu.
Ryby i owoce morza stanowiły podstawę pożywienia neandertalczyków, którzy zamieszkiwali jaskinię Figueira Brava, znajdującą się na portugalskim wybrzeżu oceanicznym. To odkrycie, opisane właśnie w czasopiśmie „Science”, oznacza że rybołówstwo i morskie zbieractwo było techniką dobrze znaną neandertalczykom żyjącym w Europie około 100 tysięcy lat temu. Jak dotąd uważano, że morskie ryby jadał tylko Homo sapiens i jedna z teorii wiąże z tym nawet przyspieszony rozwój jego mózgu.
Dr hab. Magdalena Piekara, prof. UŚ | fot. Agnieszka Sikora
Winieta czasopisma „Izraelita”, R. 30, nr 18 (10 maja 1895) | źródło: www.polona.pl
XIX wiek w naszej historii zapisał się dziejami Polaków jako narodu bez państwa. Był to jednocześnie czas kształtowania się polskiej tożsamości narodowej. W szczególnej sytuacji znaleźli się wówczas Żydzi, którzy przed rozbiorami na ziemiach Polski stanowili 10 proc. ludności.
XIX wiek w naszej historii zapisał się dziejami Polaków jako narodu bez państwa. Był to jednocześnie czas kształtowania się polskiej tożsamości narodowej. W szczególnej sytuacji znaleźli się wówczas Żydzi, którzy przed rozbiorami na ziemiach Polski stanowili 10 proc. ludności.