Nauki o ziemi
Badania geologów z Uniwersytetu w Leicester doprowadziły do zidentyfikowania w skorupie ziemskiej obszaru bogatego w metale szlachetne, niezbędne do kontynuowania na dłuższą metę zielonej transformacji. Zdaniem naukowców specyficzne warunki, które tam panują, umożliwiają przedostawanie się tych metali wraz z magmą do wyższych poziomów skorupy.
Badania geologów z Uniwersytetu w Leicester doprowadziły do zidentyfikowania w skorupie ziemskiej obszaru bogatego w metale szlachetne, niezbędne do kontynuowania na dłuższą metę zielonej transformacji. Zdaniem naukowców specyficzne warunki, które tam panują, umożliwiają przedostawanie się tych metali wraz z magmą do wyższych poziomów skorupy.
Dr Krzysztof Gaidzik | fot. archiwum prywatne
Krzywa wieża w Ząbkowicach Śląskich. Znaczne odchylenie tego obiektu od pionu jest często łączone z trzęsieniem ziemi z 1590 roku (Annales Francostenenses), choć inne źródła podają również rok 1594 | fot. Krzysztof Gaidzik
Katalog historycznych trzęsień ziemi w Polsce otwiera data 1496. O wcześniejszych wydarzeniach nie wiemy nic pewnego. Dr Krzysztof Gaidzik z Uniwersytetu Śląskiego poszukuje śladów wcześniejszych ruchów sejsmicznych, weryfikuje również znane trzęsienia ziemi dzięki zachowanym śladom i zapiskom historycznym.
Katalog historycznych trzęsień ziemi w Polsce otwiera data 1496. O wcześniejszych wydarzeniach nie wiemy nic pewnego. Dr Krzysztof Gaidzik z Uniwersytetu Śląskiego poszukuje śladów wcześniejszych ruchów sejsmicznych, weryfikuje również znane trzęsienia ziemi dzięki zachowanym śladom i zapiskom historycznym.
Według niezależnych analiz przeprowadzonych przez NASA i Narodową Agencję Oceanów i Atmosfery (NOAA) średnia globalna temperatura powierzchni Ziemi w 2021 roku ustanowiła ten rok (podobnie jak rok 2018) szóstym z kolei najcieplejszym rokiem na Ziemi w historii pomiarów.
Według niezależnych analiz przeprowadzonych przez NASA i Narodową Agencję Oceanów i Atmosfery (NOAA) średnia globalna temperatura powierzchni Ziemi w 2021 roku ustanowiła ten rok (podobnie jak rok 2018) szóstym z kolei najcieplejszym rokiem na Ziemi w historii pomiarów.
Skąd pochodziło srebro, dzięki któremu Starożytni Rzymianie mogli rozwinąć system monetarny na niespotykaną wcześniej skalę? Dzięki badaniom fizykochemicznym i geologicznym naukowców z Université de Lyon udało się ustalić, że srebro do rzymskich monet wytapiano z galeny wydobywanej w hiszpańskich Górach Betyckich.
Skąd pochodziło srebro, dzięki któremu Starożytni Rzymianie mogli rozwinąć system monetarny na niespotykaną wcześniej skalę? Dzięki badaniom fizykochemicznym i geologicznym naukowców z Université de Lyon udało się ustalić, że srebro do rzymskich monet wytapiano z galeny wydobywanej w hiszpańskich Górach Betyckich.
Nieoczekiwane odkrycie może być najlepszym dowodem na to, że ok. 12 800 lat temu na Grenlandii spadła sporej wielkości asteroida, wywołując gwałtowne zmiany klimatu, wywołane znacznym ochłodzeniem (trwającym ponad tysiąc lat) oraz napływem ogromnych mas słodkiej wody do północnego Atlantyku. Okres ten znany dziś jako młodszy dryas.
Nieoczekiwane odkrycie może być najlepszym dowodem na to, że ok. 12 800 lat temu na Grenlandii spadła sporej wielkości asteroida, wywołując gwałtowne zmiany klimatu, wywołane znacznym ochłodzeniem (trwającym ponad tysiąc lat) oraz napływem ogromnych mas słodkiej wody do północnego Atlantyku. Okres ten znany dziś jako młodszy dryas.
Na pustyni Kyzył-kum w Uzbekistanie odnaleziono skamielinę szczęki dinozaura, który żył 90 milionów lat temu. Nie byłoby w tym nic dziwnego, ale okazało się, że ten drapieżnik o długości ok. 8 metrów, wadze ok. 1 tony i z zębami podobnymi do noży siał postrach wśród innych dinozaurów, w tym wczesnych krewniaków legendarnych tyranozaurów.
Na pustyni Kyzył-kum w Uzbekistanie odnaleziono skamielinę szczęki dinozaura, który żył 90 milionów lat temu. Nie byłoby w tym nic dziwnego, ale okazało się, że ten drapieżnik o długości ok. 8 metrów, wadze ok. 1 tony i z zębami podobnymi do noży siał postrach wśród innych dinozaurów, w tym wczesnych krewniaków legendarnych tyranozaurów.
36 naukowców z kilkunastu polskich ośrodków naukowych połączyło siły, aby opisać zmiany klimatu na obszarach naszego kraju z perspektywy przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Na prawie 600 stronach publikacji regularnie pojawia się jedno słowo: zmiana. O tym, co ono oznacza i czego dokładnie dotyczy, mówi dr hab. Małgorzata Falarz, prof. UŚ z Wydziału Nauk Przyrodniczych – redaktor wydanej w tym roku monografii pt. "Climate Change in Poland – Past, Present, Future".
36 naukowców z kilkunastu polskich ośrodków naukowych połączyło siły, aby opisać zmiany klimatu na obszarach naszego kraju z perspektywy przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Na prawie 600 stronach publikacji regularnie pojawia się jedno słowo: zmiana. O tym, co ono oznacza i czego dokładnie dotyczy, mówi dr hab. Małgorzata Falarz, prof. UŚ z Wydziału Nauk Przyrodniczych – redaktor wydanej w tym roku monografii pt. "Climate Change in Poland – Past, Present, Future".
Wedle ustaleń paleontologów, kości znalezione na brytyjskiej Wyspie Wight należą do dwóch różnych, nieznanych dotąd gatunków spinozaurodów – drapieżnych teropodów, blisko spokrewnionych z olbrzymim dinozaurem ze spinozaurem. Ich nietypowe czaszki, przypominające czaszkę krokodyla sprawiały, że te dinozaury mogły rozszerzyć swoją dietę w porównaniu do innych teropodów – były wodnolądowymi dinozaurami, żywiącymi się między innymi rybami i żółwiami.
Wedle ustaleń paleontologów, kości znalezione na brytyjskiej Wyspie Wight należą do dwóch różnych, nieznanych dotąd gatunków spinozaurodów – drapieżnych teropodów, blisko spokrewnionych z olbrzymim dinozaurem ze spinozaurem. Ich nietypowe czaszki, przypominające czaszkę krokodyla sprawiały, że te dinozaury mogły rozszerzyć swoją dietę w porównaniu do innych teropodów – były wodnolądowymi dinozaurami, żywiącymi się między innymi rybami i żółwiami.
Dr hab. Elżbieta Zuzańska-Żyśko, prof. UŚ z Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej | fot. archiwum prywatne
Nowe inwestycje kompleksu biurowego KTW I i KTW II w Katowicach przy ul. Rozdzieńskiego 1 według koncepcji architektonicznej pracowni Medusa Group z Bytomia, 2021 r. | fot. prof. E. Zuzańska-Żyśko
Nowe inwestycje kompleksu biurowego KTW I i KTW II w Katowicach przy ul. Rozdzieńskiego 1 według koncepcji architektonicznej pracowni Medusa Group z Bytomia, 2021 r. | fot. prof. E. Zuzańska-Żyśko
Jak zmieniają się Katowice? Dlaczego Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest wyjątkowa na tle innych obszarów metropolitalnych w Polsce? Co daje nam globalizacja? Na te pytania odpowiedziała dr hab. Elżbieta Zuzańska-Żyśko, prof. UŚ z Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej.
Jak zmieniają się Katowice? Dlaczego Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia jest wyjątkowa na tle innych obszarów metropolitalnych w Polsce? Co daje nam globalizacja? Na te pytania odpowiedziała dr hab. Elżbieta Zuzańska-Żyśko, prof. UŚ z Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej.
Dr Maciej Mendecki | fot. archiwum M. Mendeckiego
Prawdopodobnie większość mieszkańców Górnego Śląska przynajmniej raz w życiu odczuła drgania będące skutkiem wstrząsu związanego z odprężeniem Ziemi. Jest to przede wszystkim efekt działalności kopalń. Ostatni silniejszy wstrząs o magnitudzie 3 został odnotowany 19 maja 2021 roku w Katowicach-Murckach. Co wiemy o tych gwałtownych zjawiskach i dlaczego nie potrafimy ich jeszcze przewidzieć? Na te pytania odpowiada dr Maciej Mendecki z Instytutu Nauk o Ziemi na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego, który zajmuje się sejsmicznością indukowaną działalnością górniczą.
Prawdopodobnie większość mieszkańców Górnego Śląska przynajmniej raz w życiu odczuła drgania będące skutkiem wstrząsu związanego z odprężeniem Ziemi. Jest to przede wszystkim efekt działalności kopalń. Ostatni silniejszy wstrząs o magnitudzie 3 został odnotowany 19 maja 2021 roku w Katowicach-Murckach. Co wiemy o tych gwałtownych zjawiskach i dlaczego nie potrafimy ich jeszcze przewidzieć? Na te pytania odpowiada dr Maciej Mendecki z Instytutu Nauk o Ziemi na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego, który zajmuje się sejsmicznością indukowaną działalnością górniczą.