Biologia
Nikt nie ma wątpliwości, że zamrożenie człowieka z nadzieją, że po powrocie do normalnej temperatury ożyje, ma niewielki sens. Jednak postępujemy tak z bakteriami w laboratoriach, by przechować je przez długi czas niezmienione. Czy jeśli całkowicie zamrozimy komórki bakterii, tak, że ustaną w nich wszelkie procesy metaboliczne to znaczy, że je zabiliśmy? A jeśli tak, to jak wracają one do życia?
Nikt nie ma wątpliwości, że zamrożenie człowieka z nadzieją, że po powrocie do normalnej temperatury ożyje, ma niewielki sens. Jednak postępujemy tak z bakteriami w laboratoriach, by przechować je przez długi czas niezmienione. Czy jeśli całkowicie zamrozimy komórki bakterii, tak, że ustaną w nich wszelkie procesy metaboliczne to znaczy, że je zabiliśmy? A jeśli tak, to jak wracają one do życia?
Dr hab. Joanna Szymanowska-Pułka, prof. UŚ | fot. archiwum J. Szymanowskiej-Pułki
Dr hab. Joanna Szymanowska-Pułka, prof. UŚ z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląśkiego w Katowicach zajmuje się modelowaniem wzrostu roślin oraz bada własności mechaniczne tkanek roślinnych. Łączy w swych badaniach zagadnienia z pogranicza biofizyki i morfogenezy roślin.
Dr hab. Joanna Szymanowska-Pułka, prof. UŚ z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląśkiego w Katowicach zajmuje się modelowaniem wzrostu roślin oraz bada własności mechaniczne tkanek roślinnych. Łączy w swych badaniach zagadnienia z pogranicza biofizyki i morfogenezy roślin.
O tym, że dziecko rozwija się w kontakcie ze swoimi rodzicami lub opiekunami nie trzeba nikogo przekonywać. Jak pokazują najnowsze badania neurologiczne, nie wystarczy jednak do dziecka mówić – trzeba z nim rozmawiać. Dzieci, które są aktywne w “konwersacji” z dorosłymi, mają znacznie lepiej rozwinięte połączenia mózgowe między obwodami odpowiedzialnymi za przetwarzanie słuchowe i procesy mowy. A to oznacza wyższe kompetencje językowe w przyszłości.
O tym, że dziecko rozwija się w kontakcie ze swoimi rodzicami lub opiekunami nie trzeba nikogo przekonywać. Jak pokazują najnowsze badania neurologiczne, nie wystarczy jednak do dziecka mówić – trzeba z nim rozmawiać. Dzieci, które są aktywne w “konwersacji” z dorosłymi, mają znacznie lepiej rozwinięte połączenia mózgowe między obwodami odpowiedzialnymi za przetwarzanie słuchowe i procesy mowy. A to oznacza wyższe kompetencje językowe w przyszłości.
Odkryto nowy gatunek naczelnych. Pośród dużej różnorodności znanych już gatunków naczelnych jest miejsce dla jeszcze jednego – langura z Puppa (ang Popa langur). Rodzaj naczelne obejmuje bardzo dużą różnorodność gatunkową – od małp lemurowych, przez szerokonose małpy amerykańskie i wąskonose małpy mieszkające w Afryce i w Azji, aż po człowiekowate i samego człowieka. Langur z Puppa należy do langurów, czyli do koczkodanowatych małp wąskonosych zamieszkujących Azję południowo-wschodnią.
Odkryto nowy gatunek naczelnych. Pośród dużej różnorodności znanych już gatunków naczelnych jest miejsce dla jeszcze jednego – langura z Puppa (ang Popa langur). Rodzaj naczelne obejmuje bardzo dużą różnorodność gatunkową – od małp lemurowych, przez szerokonose małpy amerykańskie i wąskonose małpy mieszkające w Afryce i w Azji, aż po człowiekowate i samego człowieka. Langur z Puppa należy do langurów, czyli do koczkodanowatych małp wąskonosych zamieszkujących Azję południowo-wschodnią.
Liczne wirusy są utrapieniem ludzkości, lecz również bakterie nie zawsze żyją z tymi tworami w komitywie. Istnieją wirusy atakujące i niszczące bakterie. Zwane są bakteriofagami. Nie rozpoznano jeszcze jakie jest kryterium „wyboru” danej bakterii przez takiego wirusa, lecz wysunięto kilka propozycji, jakby to mogło wyglądać. Wiadomo natomiast, że bakteria broni się przed atakami wirusowymi i opisano sposoby tej obrony.
Liczne wirusy są utrapieniem ludzkości, lecz również bakterie nie zawsze żyją z tymi tworami w komitywie. Istnieją wirusy atakujące i niszczące bakterie. Zwane są bakteriofagami. Nie rozpoznano jeszcze jakie jest kryterium „wyboru” danej bakterii przez takiego wirusa, lecz wysunięto kilka propozycji, jakby to mogło wyglądać. Wiadomo natomiast, że bakteria broni się przed atakami wirusowymi i opisano sposoby tej obrony.
Mikroorganizmy nie myślą tak, jak ludzie - nikt nie ma co do tego wątpliwości. Jednak mimo tego są w stanie sabotować nasze leczenie na różne sposoby - wzajemnie sobie pomagając w swoich małych, bakteryjnych "mafiach", ukrywając się przed nami oraz przed lekami, którymi chcemy je zwalczyć, czy też celowo zmieniając zachowanie – swoje, a być może również i nasze...
Mikroorganizmy nie myślą tak, jak ludzie - nikt nie ma co do tego wątpliwości. Jednak mimo tego są w stanie sabotować nasze leczenie na różne sposoby - wzajemnie sobie pomagając w swoich małych, bakteryjnych "mafiach", ukrywając się przed nami oraz przed lekami, którymi chcemy je zwalczyć, czy też celowo zmieniając zachowanie – swoje, a być może również i nasze...
Każde dzieło sztuki ma wyjątkową i niepowtarzalną historię… mikrobiologiczną. Zespół włoskich i austriackich badaczy przeanalizował pod tym kątem siedem rysunków wykonanych przez Leonarda da Vinci. Chociaż prawdopodobnie nie uda się w takiej analizie odzyskać DNA samego renesansowego mistrza, to sporo można się dowiedzieć tym, jakie niewidoczne ślady pozostają na dziele sztuki i jak one na nie wpływają.
Każde dzieło sztuki ma wyjątkową i niepowtarzalną historię… mikrobiologiczną. Zespół włoskich i austriackich badaczy przeanalizował pod tym kątem siedem rysunków wykonanych przez Leonarda da Vinci. Chociaż prawdopodobnie nie uda się w takiej analizie odzyskać DNA samego renesansowego mistrza, to sporo można się dowiedzieć tym, jakie niewidoczne ślady pozostają na dziele sztuki i jak one na nie wpływają.
Zachowania agresywne mają podobne podstawy neurologiczne u wielu różnych zwierząt. Przegląd badań prowadzonych na gryzoniach, ptakach i naczelnych pozwolił zauważyć jeden obwód w mózgu, który działa podczas zachowań agresywnych. Inne są natomiast dla ptaków i gryzoni, a inne dla naczelnych obwody, które odpowiadają za hamowanie takich zachowań. To niezwykle istotne, biorąc pod uwagę, że wiele badań psychiatrycznych i psychologicznych zaczyna się od badań neurologicznych u zwierząt.
Zachowania agresywne mają podobne podstawy neurologiczne u wielu różnych zwierząt. Przegląd badań prowadzonych na gryzoniach, ptakach i naczelnych pozwolił zauważyć jeden obwód w mózgu, który działa podczas zachowań agresywnych. Inne są natomiast dla ptaków i gryzoni, a inne dla naczelnych obwody, które odpowiadają za hamowanie takich zachowań. To niezwykle istotne, biorąc pod uwagę, że wiele badań psychiatrycznych i psychologicznych zaczyna się od badań neurologicznych u zwierząt.
Grafika przedstawiająca cały proces. Credit: Gibbs et al.
Glony żyjące w ocenach żywią się zwykle w procesie fotosyntezy. Geolodzy odkryli jednak gatunek żyjący 66 milionów lat temu, który zyskał zdolność przemieszczania się i najwyraźniej nauczył się jeść otaczające je bakterie. Dominował w przez cały okres załamania się klimatu po słynnym uderzeniu planetoidy, która doprowadziła do wyginięcia dinozaurów i większości gatunków lądowych i morskich. Niezwykła zdolność pomogła tym glonom przetrwać, a potem odbudować morski ekosystem.
Glony żyjące w ocenach żywią się zwykle w procesie fotosyntezy. Geolodzy odkryli jednak gatunek żyjący 66 milionów lat temu, który zyskał zdolność przemieszczania się i najwyraźniej nauczył się jeść otaczające je bakterie. Dominował w przez cały okres załamania się klimatu po słynnym uderzeniu planetoidy, która doprowadziła do wyginięcia dinozaurów i większości gatunków lądowych i morskich. Niezwykła zdolność pomogła tym glonom przetrwać, a potem odbudować morski ekosystem.
Niesporczaki to bardzo małe zwierzęta bezkręgowe, żyjące w środowiskach wodnych. Mogą przetrwać ekstremalnie wysokie i niskie temperatury, suszę, promieniowanie kosmiczne, a nawet próżnię. Teraz naukowcy odkryli nowy gatunek niesporczaków, który jest w stanie tolerować promieniowanie ultrafioletowe (UV). Promieniowanie UV w dużych dawkach jest szkodliwe, a nawet zabójcze, dlatego używa się go do usuwania wirusów i trudnych do zabicia bakterii.
Niesporczaki to bardzo małe zwierzęta bezkręgowe, żyjące w środowiskach wodnych. Mogą przetrwać ekstremalnie wysokie i niskie temperatury, suszę, promieniowanie kosmiczne, a nawet próżnię. Teraz naukowcy odkryli nowy gatunek niesporczaków, który jest w stanie tolerować promieniowanie ultrafioletowe (UV). Promieniowanie UV w dużych dawkach jest szkodliwe, a nawet zabójcze, dlatego używa się go do usuwania wirusów i trudnych do zabicia bakterii.