Nauki o Ziemi

Członkowie wyprawy polarnej | fot. Radek Wojnar

Moment cielenia się lodowca Hansa | fot. Aleksandra Osika
W sierpniu 2022 roku powrócili do kraju członkowie 58. wyprawy polarnej Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen (Svalbard). Ekspedycja stanowiła kolejny etap serii badań terenowych dotyczących zmian środowiska Arktyki pod wpływem przyśpieszonego ocieplania klimatu.
W sierpniu 2022 roku powrócili do kraju członkowie 58. wyprawy polarnej Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen (Svalbard). Ekspedycja stanowiła kolejny etap serii badań terenowych dotyczących zmian środowiska Arktyki pod wpływem przyśpieszonego ocieplania klimatu.
Próbka datowana jest na 3–5 milionów lat i została pobrana na Antarktydzie przez międzynarodowy zespół naukowców. Lód w miejscach takich, jak Antarktyda to prawdziwa kapsuła czasu – jego pradawne, uwięzione pęcherzyki powietrza dostarczają obrazów atmosfery Ziemi sprzed tysiącleci.
Próbka datowana jest na 3–5 milionów lat i została pobrana na Antarktydzie przez międzynarodowy zespół naukowców. Lód w miejscach takich, jak Antarktyda to prawdziwa kapsuła czasu – jego pradawne, uwięzione pęcherzyki powietrza dostarczają obrazów atmosfery Ziemi sprzed tysiącleci.
Od 12 do 30 września 2022 Uniwersytet Otwarty w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach organizuje Uniwersyteckie Miasteczko Naukowe.
Od 12 do 30 września 2022 Uniwersytet Otwarty w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach organizuje Uniwersyteckie Miasteczko Naukowe.
Piękne jaskinie wokół hiszpańskiej Majorki dostarczyły nam niepokojących dowodów na to, że od początku epoki przemysłowej poziom wód w morzach wzrósł już o 18 centymetrów. Jeżeli to tempo się utrzyma, to do końca wieku osiągniemy stan niebezpieczny dla światowej populacji, która w dużej części zamieszkuje tereny niedalekie od morza.
Piękne jaskinie wokół hiszpańskiej Majorki dostarczyły nam niepokojących dowodów na to, że od początku epoki przemysłowej poziom wód w morzach wzrósł już o 18 centymetrów. Jeżeli to tempo się utrzyma, to do końca wieku osiągniemy stan niebezpieczny dla światowej populacji, która w dużej części zamieszkuje tereny niedalekie od morza.

Pobieranie próbek w kamieniołomie Ojos Negros w Hiszpanii | fot. Agnieszka Pisarzowska
W historii naszej planety wielokrotnie dochodziło do masowych wymierań, w wyniku których w gwałtowny sposób zmieniała się liczebność organizmów. Jedno z nich wydarzyło się pod koniec dewonu, około 358 milionów lat temu. Zachodzących wówczas zmian nie przetrwało ponad 50% wszystkich gatunków organizmów morskich. Ślady tych zdarzeń widoczne są do dziś w osadach, które bada dr Agnieszka Pisarzowska z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego.
W historii naszej planety wielokrotnie dochodziło do masowych wymierań, w wyniku których w gwałtowny sposób zmieniała się liczebność organizmów. Jedno z nich wydarzyło się pod koniec dewonu, około 358 milionów lat temu. Zachodzących wówczas zmian nie przetrwało ponad 50% wszystkich gatunków organizmów morskich. Ślady tych zdarzeń widoczne są do dziś w osadach, które bada dr Agnieszka Pisarzowska z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego.

Dr Piotr Siupka | fot. Małgorzata Kłoskowicz

Widok z hałdy w Czerwionce-Leszczynach | fot. Piotr Siupka

Wytrącone sole chlorku amonu (salmiak) na szczycie płonącej hałdy | fot. Piotr Siupka
W krajobraz Śląska na stałe wpisany jest obraz hałd pogórniczych. Niełatwe do ukrycia składowisko odpadów powstaje w wyniku wydobywczej działalności człowieka i jest przesiąknięte wieloma związkami toksycznymi zarówno dla ludzi, jak i środowiska. Istnieją jednak mikroorganizmy, które całkiem nieźle radzą sobie w ekstremalnych z naszego punktu widzenia warunkach. Bada je zespół naukowców, którym kieruje dr Piotr Siupka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
W krajobraz Śląska na stałe wpisany jest obraz hałd pogórniczych. Niełatwe do ukrycia składowisko odpadów powstaje w wyniku wydobywczej działalności człowieka i jest przesiąknięte wieloma związkami toksycznymi zarówno dla ludzi, jak i środowiska. Istnieją jednak mikroorganizmy, które całkiem nieźle radzą sobie w ekstremalnych z naszego punktu widzenia warunkach. Bada je zespół naukowców, którym kieruje dr Piotr Siupka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Czy wiesz, które miasto na świecie jest najzimniejsze i dlaczego panują w nim tak niskie temperatury?
Czy wiesz, które miasto na świecie jest najzimniejsze i dlaczego panują w nim tak niskie temperatury?
Badania geologów z Uniwersytetu w Leicester doprowadziły do zidentyfikowania w skorupie ziemskiej obszaru bogatego w metale szlachetne, niezbędne do kontynuowania na dłuższą metę zielonej transformacji. Zdaniem naukowców specyficzne warunki, które tam panują, umożliwiają przedostawanie się tych metali wraz z magmą do wyższych poziomów skorupy.
Badania geologów z Uniwersytetu w Leicester doprowadziły do zidentyfikowania w skorupie ziemskiej obszaru bogatego w metale szlachetne, niezbędne do kontynuowania na dłuższą metę zielonej transformacji. Zdaniem naukowców specyficzne warunki, które tam panują, umożliwiają przedostawanie się tych metali wraz z magmą do wyższych poziomów skorupy.

Dr Krzysztof Gaidzik | fot. archiwum prywatne

Krzywa wieża w Ząbkowicach Śląskich. Znaczne odchylenie tego obiektu od pionu jest często łączone z trzęsieniem ziemi z 1590 roku (Annales Francostenenses), choć inne źródła podają również rok 1594 | fot. Krzysztof Gaidzik
Katalog historycznych trzęsień ziemi w Polsce otwiera data 1496. O wcześniejszych wydarzeniach nie wiemy nic pewnego. Dr Krzysztof Gaidzik z Uniwersytetu Śląskiego poszukuje śladów wcześniejszych ruchów sejsmicznych, weryfikuje również znane trzęsienia ziemi dzięki zachowanym śladom i zapiskom historycznym.
Katalog historycznych trzęsień ziemi w Polsce otwiera data 1496. O wcześniejszych wydarzeniach nie wiemy nic pewnego. Dr Krzysztof Gaidzik z Uniwersytetu Śląskiego poszukuje śladów wcześniejszych ruchów sejsmicznych, weryfikuje również znane trzęsienia ziemi dzięki zachowanym śladom i zapiskom historycznym.
Według niezależnych analiz przeprowadzonych przez NASA i Narodową Agencję Oceanów i Atmosfery (NOAA) średnia globalna temperatura powierzchni Ziemi w 2021 roku ustanowiła ten rok (podobnie jak rok 2018) szóstym z kolei najcieplejszym rokiem na Ziemi w historii pomiarów.
Według niezależnych analiz przeprowadzonych przez NASA i Narodową Agencję Oceanów i Atmosfery (NOAA) średnia globalna temperatura powierzchni Ziemi w 2021 roku ustanowiła ten rok (podobnie jak rok 2018) szóstym z kolei najcieplejszym rokiem na Ziemi w historii pomiarów.
