Aktualności
"[...] ciało kosmate, różki krótkie, obrączkowane z długą i grubą główką, głaszczki wystające, trochę wznoszące się, z wyraźnym, wierzchołkowym członkiem kończastym, ze spodu kosmate. Skrzydła białe, górne o czarnych plamach, dolne o dwóch okach czerwonych" – tak w połowie XIX wieku Maksymilian Siła-Nowicki opisywał niepylaka apollo, jednego z najokazalszych motyli Europy. Jego badaniem zajmowali się przez 30 lat naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Celem ich działań była odbudowa populacji niepylaka apollo w Pienińskim Parku Narodowym (PPN). Wśród naukowców badających niepylaka apollo był dr hab. Mirosław Nakonieczny, prof. UŚ, który podsumował 30 lat prac.
"[...] ciało kosmate, różki krótkie, obrączkowane z długą i grubą główką, głaszczki wystające, trochę wznoszące się, z wyraźnym, wierzchołkowym członkiem kończastym, ze spodu kosmate. Skrzydła białe, górne o czarnych plamach, dolne o dwóch okach czerwonych" – tak w połowie XIX wieku Maksymilian Siła-Nowicki opisywał niepylaka apollo, jednego z najokazalszych motyli Europy. Jego badaniem zajmowali się przez 30 lat naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Celem ich działań była odbudowa populacji niepylaka apollo w Pienińskim Parku Narodowym (PPN). Wśród naukowców badających niepylaka apollo był dr hab. Mirosław Nakonieczny, prof. UŚ, który podsumował 30 lat prac.
W 2013 roku Elon Musk ogłosił koncepcję hyperloopa – ultraszybkiego transportu w specjalnych kapsułach przemieszczających się w niemal próżniowych tunelach. Obiecywano wówczas rewolucję: pociągi szybsze od samolotów, zero turbulencji, minimalne zużycie energii. Minęła jednak dekada, a hyperloop wciąż pozostawał w sferze marzeń. A tymczasem w grze pojawił się nowy gracz – Chiny, które mogą doprowadzić projekt do realizacji.
W 2013 roku Elon Musk ogłosił koncepcję hyperloopa – ultraszybkiego transportu w specjalnych kapsułach przemieszczających się w niemal próżniowych tunelach. Obiecywano wówczas rewolucję: pociągi szybsze od samolotów, zero turbulencji, minimalne zużycie energii. Minęła jednak dekada, a hyperloop wciąż pozostawał w sferze marzeń. A tymczasem w grze pojawił się nowy gracz – Chiny, które mogą doprowadzić projekt do realizacji.
Dr Barbara Orzeł | fot. Matylda Klos
Wygenerowane przez sztuczną inteligencję zdjęcie kobiety
prezentującej wielkiego konia z ciasta drożdżowego okazało
się hitem internetu | fot. AI/Facebook
Tkwimy z nosami w smartfonach. Scrollując Facebooka czy Instagrama, dajemy się ponieść algorytmowi, który podrzuca nam najczęściej coś, co ma wywołać śmiech, irytację, niepokój. Liczą się emocje, a te skłonią do pozostawienia lajka, komentarza czy nawet udostępnienia treści dalej. Media społecznościowe to pole minowe, gdzie nietrudno wpaść na fake newsa, clickbait albo grafikę wygenerowaną przez AI. O tym, dlaczego social media mają nad nami taką władzę i jak możemy próbować uodpornić się na fałszywe informacje i manipulacje niektórych środowisk, mówi dr Barbara Orzeł z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego.
Tkwimy z nosami w smartfonach. Scrollując Facebooka czy Instagrama, dajemy się ponieść algorytmowi, który podrzuca nam najczęściej coś, co ma wywołać śmiech, irytację, niepokój. Liczą się emocje, a te skłonią do pozostawienia lajka, komentarza czy nawet udostępnienia treści dalej. Media społecznościowe to pole minowe, gdzie nietrudno wpaść na fake newsa, clickbait albo grafikę wygenerowaną przez AI. O tym, dlaczego social media mają nad nami taką władzę i jak możemy próbować uodpornić się na fałszywe informacje i manipulacje niektórych środowisk, mówi dr Barbara Orzeł z Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego.
Dr Aleksandra Piórkowska-Kurpas | fot. archiwum prywatne
Symulacja łączenia się czarnych dziur – zjawiska, które wytwarza jedne z najsilniejszych fal grawitacyjnych | Image credit: Henze/NASA
Wśród wielu opisywanych przez fizyków cząstek elementarnych można wymienić takie, które nazywamy hipotetycznymi. Nie wiadomo, czy istnieją, ponieważ nie zostały do tej pory zaobserwowane. Są jednak częścią wzorów, teoretycznych analiz naukowców, wypełniając brakujące, często „niewygodne” miejsca. Hipotetyczną cząstką elementarną jest m.in. grawiton, którego zadaniem miałoby być przenoszenie oddziaływań grawitacyjnych. O jego ciekawych właściwościach opowiada dr Aleksandra Piórkowska-Kurpas, astrofizyczka z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Wśród wielu opisywanych przez fizyków cząstek elementarnych można wymienić takie, które nazywamy hipotetycznymi. Nie wiadomo, czy istnieją, ponieważ nie zostały do tej pory zaobserwowane. Są jednak częścią wzorów, teoretycznych analiz naukowców, wypełniając brakujące, często „niewygodne” miejsca. Hipotetyczną cząstką elementarną jest m.in. grawiton, którego zadaniem miałoby być przenoszenie oddziaływań grawitacyjnych. O jego ciekawych właściwościach opowiada dr Aleksandra Piórkowska-Kurpas, astrofizyczka z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Masaki Kashiwara, japoński matematyk, otrzymał tegoroczną Nagrodę Abela, która nazywana jest matematycznym Noblem. W uzasadnieniu podkreślono jego zasługi w dziedzinie analizy algebraicznej.
Masaki Kashiwara, japoński matematyk, otrzymał tegoroczną Nagrodę Abela, która nazywana jest matematycznym Noblem. W uzasadnieniu podkreślono jego zasługi w dziedzinie analizy algebraicznej.
Międzynarodowy zespół astronomów ogłosił odkrycie aż 128 nowych księżyców Saturna, co zwiększyło liczbę znanych satelitów gazowego olbrzyma do imponującej sumy 274. To czyni go obecnie planetą z największą liczbą naturalnych satelitów w Układzie Słonecznym.
Międzynarodowy zespół astronomów ogłosił odkrycie aż 128 nowych księżyców Saturna, co zwiększyło liczbę znanych satelitów gazowego olbrzyma do imponującej sumy 274. To czyni go obecnie planetą z największą liczbą naturalnych satelitów w Układzie Słonecznym.
Budowa zwierzęcia wskazuje, że kluczowe cechy podobne do ptaków zaczęły się rozwijać w okresie późnej jury, prawie 20 milionów lat wcześniej niż dotąd sądzono.
Budowa zwierzęcia wskazuje, że kluczowe cechy podobne do ptaków zaczęły się rozwijać w okresie późnej jury, prawie 20 milionów lat wcześniej niż dotąd sądzono.
Zadrzechnia fioletowa | fot. Von Bautsch - Eigenes Werk, CC0, by Wikimedia
Dr Artur Taszakowski | fot. Małgorzata Dymowska
Coraz częściej w naszych domach i ogrodach pojawiają się dziwne owady. Od pewnego czasu wśród takich niechcianych gości bryluje wtyk amerykański, inwazyjny pluskwiak emigrant z Ameryki Północnej, który kilka lat temu zaczął pojawiać się w Europie. Eksperci mówią, że będzie coraz częściej gościł w naszych domach, podobnie zresztą jak wiele innych owadów podążających za ciepłem. O tym i innych przybyszach, którzy zostają u nas na dłużej, m.in. na skutek zmian klimatu, opowiada dr Artur Taszakowski, entomolog z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Coraz częściej w naszych domach i ogrodach pojawiają się dziwne owady. Od pewnego czasu wśród takich niechcianych gości bryluje wtyk amerykański, inwazyjny pluskwiak emigrant z Ameryki Północnej, który kilka lat temu zaczął pojawiać się w Europie. Eksperci mówią, że będzie coraz częściej gościł w naszych domach, podobnie zresztą jak wiele innych owadów podążających za ciepłem. O tym i innych przybyszach, którzy zostają u nas na dłużej, m.in. na skutek zmian klimatu, opowiada dr Artur Taszakowski, entomolog z Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Prof. dr hab. Leszek Marynowski | fot. Jacek Szczygieł
Dr Zuzanna Wawrzyniak | fot. archiwum prywatne
Kości i inne skamieniałe szczątki, w tym odciśnięte tropy znajdowane w warstwach geologicznych, to dla paleontologów szansa na wniknięcie do świata, który dawno przeminął. Z wykorzystaniem nowoczesnych technologii jesteśmy w stanie pozyskiwać coraz bardziej szczegółowy wgląd w ekosystem Ziemi sprzed milionów lat. Jednym z bogatszych źródeł tej wiedzy mogą być skamieniałe odchody dawnych stworzeń. Niczym kapsuła czasu przechowują w sobie informacje o ich diecie, a pośrednio o zwyczajach, a także samym środowisku, w którym bytowały.
Kości i inne skamieniałe szczątki, w tym odciśnięte tropy znajdowane w warstwach geologicznych, to dla paleontologów szansa na wniknięcie do świata, który dawno przeminął. Z wykorzystaniem nowoczesnych technologii jesteśmy w stanie pozyskiwać coraz bardziej szczegółowy wgląd w ekosystem Ziemi sprzed milionów lat. Jednym z bogatszych źródeł tej wiedzy mogą być skamieniałe odchody dawnych stworzeń. Niczym kapsuła czasu przechowują w sobie informacje o ich diecie, a pośrednio o zwyczajach, a także samym środowisku, w którym bytowały.
Procesy zachodzące w głębi Ziemi mają fundamentalny wpływ na kształtowanie się powierzchni naszej planety. Jednym z najciekawszych, ale zarazem skomplikowanych procesów geologicznych jest oddzielanie się fragmentów płyt tektonicznych, które może prowadzić do powstawania gór, subdukcji i innych zmian w strukturze skorupy ziemskiej. Nowe badania przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców z Uniwersytetu w Getyndze rzucają światło na dynamiczne procesy zachodzące pod Górami Zagros w regionie Kurdystanu w Iraku.
Procesy zachodzące w głębi Ziemi mają fundamentalny wpływ na kształtowanie się powierzchni naszej planety. Jednym z najciekawszych, ale zarazem skomplikowanych procesów geologicznych jest oddzielanie się fragmentów płyt tektonicznych, które może prowadzić do powstawania gór, subdukcji i innych zmian w strukturze skorupy ziemskiej. Nowe badania przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców z Uniwersytetu w Getyndze rzucają światło na dynamiczne procesy zachodzące pod Górami Zagros w regionie Kurdystanu w Iraku.